بررسي كارايي دو مدل پايه فيزيكي SINMAP و SHALSTAB در پهنه‌بندي خطر وقوع زمين لغزش(مطالعه موردي: محدوده منطقه چهاردانگه، استان مازندران)

Investigation of the efficiency of SINMAP and SHALSTAB Physically-based Models for landslide hazard zonation (Case Study: Chahar Donge region, Mazandaran Province)

زمين­لغزش يكي از مهم‌ترين پديده‌هاي زمين‌شناختي دامنه‌هاي البرز شمالي است كه به‌طور تدريجي و گاهي در مدت‌زمان كوتاه باعث بروز خسارات قابل‌توجه مي­گردد. در چندساله اخير به دليل تغييرات نامطلوب در كاربري‌ها و تخريب فزاينده مراتع و جنگل‌ها و اراضي زراعي و اجراي نامناسب پروژه­هاي عمراني در مناطق مستعد لغزش، تشكيلات زمين‌شناسي مستعد به لغزش، ميزان بارندگي و اقليم منطقه و وجود دامنه­هاي پرشيب، فراواني وقوع اين پديده مخرب، افزايش‌يافته است. در اين تحقيق زمين‌لغزش‌هاي رخ‌داده محدوده چهاردانگه، واقع در جنوب شهرستان ساري با استفاده از دو مدل پايه فيزيكي SHALSTAB و SINMAP موردبررسي قرار گرفت و نقشه پايداري دامنه اين محدوده به‌وسيله اين دو مدل تعيين شد. در ابتدا مشخصات فيزيكي و مكانيكي سيزده گمانه در محدوده اندازه­گيري گرديد و با پنجاه‌وشش مورد از لغزش‌هاي رخ‌داده در منطقه، مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج حاصل از تحقيقات ميداني، نمونه‌هاي آزمايشگاهي، اجراي مدل و تجزيه‌وتحليل داده­ها نشان داد كه دو مدل SINMAP و SHALSTAB داراي نرخ موفقيت 3/87 و 5/69 درصد براي پيش‌بيني ناپايداري دامنه در منطقه چهاردانگه است. اين به اين معني است كه مدل SINMAP كارايي بيشتري از مدل SHALSTAB در بررسي تجزيه‌وتحليل پايداري دامنه دارد.

Landslide is one of the most important geological phenomena in northern slopes of Iran (Alborz) which causes considerable damages gradually. In the last few years, due to unfavorable changes in land uses and increasing degradation of pastures, forests and farmlands as well as implementation of inappropriate development projects in areas prone to landslides, geology formation prone to landsliding, rainfall rate and steep slopes, the occurance of this destructive phenomenon has constantly increased. In this research, landslides which occurred around Sari-Kiasar road were investigated using physically based models i.e. SINMAP and SHALSTAB and the stability map of the region was determined applying these models. First, the physical and mechanical properties of soils in 13 points were measured and evaluated by 56 landslide points. The results of field studies, laboratory samples, running models and data analysis showed that these models (SINMAP and SHALSTAB) have success rate equal to 87.3 % and 69.5%, respectively for predicting the slope instability in ChaharDonge region. This means that the SINMAP model has more efficiency than SHALSTAB model for slope stability analysis.