ارزيابي تغيير كيفيت برخي از پارامترهاي آب رودخانه كارون در يك بازه‌ي زماني چهار ساله

Assessing the Quality Change of Some Parameters of Karun River Water at a Four -Year Interval

منابع آب‌هاي سطحي به ‌ويژه رودخانه ‌ها به علت موارد استفاده بسياري كه دارند بيشتر از ديگر منابع در معرض خطر مي ‌باشند. بنابراين هدف از انجام اين مطالعه بررسي تغيير برخي از پارامترهاي كيفي آب رودخانه كارون در بازه‌ي مكاني گتوند تا اهواز طي سال‌هاي 1392 _ 1389 بود. داده‌هاي بررسي شده در اين تحقيق، از اندازه‌گيري ميانگين سالانه پارامترهاي بيوشيميايي در نه ايستگاه نمونه ‌برداري اداره كل امور آب استان خوزستان تهيه شد. به منظور بررسي روند تغييرات كيفي آب رودخانه از آزمون تعقيبي LSD استفاده شد. نتايج بررسي‌ ها نشان داد كه ميانگين اكسيژن‌خواهي شيميايي(COD) در بين ايستگاه‌ ها تفاوت معنا داري نداشته ولي ميانگين اكسيژن محلول (DO) و اكسيژن‌خواهي بيوشيميايي (BOD5) داراي تفاوت معني‌داري در بين ايستگاه ‌ها بود. طوري‌كه بيش‌ترين ميانگين (DO) در ايستگاه شماره 1 (گتوند) به ميزان 9/17 ميلي‌گرم در ليتر و بيش‌ترين ميانگين (BOD5) در ايستگاه شماره 9 (گرگر_ بندقير) به ميزان 4/39 ميلي‌گرم در ليتر مشاهده گرديد. هم‌چنين ميانگين مقدار اكسيژن محلول (DO) تفاوت معناداري نشان نداده اما مقدار ميانگين (BOD5) روند نزولي داشته در حالي‌كه مقدار ميانگين (COD) از 11/8 ميلي‌گرم در ليتر در سال 1389 به 20/2 ميلي‌گرم در ليتر در سال 1392 افزايش يافته است كه نشان از افزايش آلاينده‌هاي شيميايي آب رودخانه مي ‌باشد‌. بررسي خواص ميكروبيولوژيكي (كليفرم كل و مدفوعي) در طول سال‌هاي مطالعاتي، اختلاف معني‌داري نشان نداد ولي در بين ايستگاه ‌هاي مورد مطالعه، بيش‌ترين آلودگي را ايستگاه‌ هاي شماره 5 (گرگر_شوشتر) و شماره 15 (اهواز_پل پنجم) با ساير ايستگاه‌ها داشت كه حاكي از تراكم جمعيتي در اين مناطق بوده طوري‌كه فاضلاب‌هاي شهري بدون هيچ‌گونه تصفيه‌اي وارد رودخانه مي‌شوند. با توجه به اينكه فاضلاب‌هاي صنعتي و پساب‌هاي كشاورزي فاكتورهاي موثر بر پارامترهاي كيفي هستند، پيشنهاد مي ‌شود كه اين فاضلاب‌ ها پس از تصفيه مناسب اجازه تخليه به اين رودخانه را داشته باشند.

Surface water resources, especially rivers, are at risk more than other sources for the reason of many uses. This study aims to examine some quality parameters of Karun river water in the Gotovand spatial range to Ahwaz during the years of 2010-2013.The data investigated in this study were obtained from the annual mean biochemical parameters measurements at nine sampling stations at the Water Affairs Administration of Khouzestan province. To this end, it is used of post-test LSD test so as to investigate the process of river water quality changes. The results of the study shows that there was no significant difference in chemical oxygen demand (COD) among stations, but the mean dissolved oxygen (DO) and biochemical oxidation demand (BOD5) were significantly different between stations. It is observed that the highest average DO at station1 (Gotovand) at a rate of 17.7 milligrams per liter and the highest average at station 9 (Gorgor - Band-e-Ghir) at 4.39 milligrams per liter. Also, there is no significant difference of the average amount of dissolved oxygen (DO), but there is a decreasing process of average value BOD5 while increasing the average amount COD from 11.8 mg/L in 2010 to 20.2 mg/L in 2013 so that it indicates an increase in the chemical contamination of river water. The study of microbiological properties (total and excremental coli-forms) did not show any significant difference during the studied years, but among the contaminated stations the most contaminated stations were the stations No.5 (Gorgor-Shoshtar) and No. 15 (Ahwaz Fifth- bridge) with comparison to other stations. It indicates that there is the population density in these areas, as urban wastewater enters the river without any treatment. Considering that industrial and agricultural wastewaters are affecting factors for quality parameters, suggested that these wastewaters be allowed to drain into the river after proper treatment.