مقايسه ميزان آهن و ارزيابي خطر (HQ) در عضله ماهيان دريايي و ماهيان پرورشي در استان خوزستان

Measurement and comparative of Iron levels and hazard quotient (HQ) on muscle of farmed and marine fishes from Khuzestan, south west of Iran

در اين تحقيق به بررسي ميزان آهن و ارزيابي خطر (HQ) درعضله ماهيان دريايي، هامور معمولي (Epinephelus ‌coioides)، شانك زرد باله (Acanthopagrus latus)، كفشك زبان گاوي (Cynoglossus arel) و حلوا سفيد (Pampus argenteus)و ماهيان پرورشي كپور معمولي (Cyprinus carpio)، كپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella)، كپور سرگنده كپور سرگنده (Aristichthys nobilis) و كپور نقره اي (Hypophthalmichthys molitrix) در استان خوزستان در جنوب غربي ايران پرداخته شد . نمونه برداري ماهيان دريايي (15 عدد از هرگونه) از بنادر صيادي بحركان، بندر امام خميني و آبادان و نمونه برداري ماهيان پرورشي(15 عدد از هر گونه) از مركز پرورش ماهيان آزادگان در سال 1393 صورت پذيرفت. . غلظت آهن از روش هضم مرطوب و باكمك دستگاه جذب اتمي Perkin Elmer 4100اندازه گيري شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه ميانگين غلظت آهن در ماهيان پرورشي برابر با 21/1±08/17 ميلي گرم بركيلوگرم وزن خشك واحد؟؟ و در ماهيان دريايي 66/3±68/10 ميلي گرم بركيلوگرم وزن خشك بود (p<0.05)ميانگين غلظت آهن در ماهيان دريايي 66/3±68/ 10 ميلي گرم بركيلوگرم وزن خشك بود بالاترين غلظت آهن عضله بين ماهيان دريايي مورد تحقيق مربوط به ماهي كفشك زبان گاوي و برابر با 52/0±50/15 ميلي گرم بركيلوگرم وزن خشك بود كه با ميزان آهن عضله در ساير ماهيان دريايي به جزء ماهي آمور اختلاف معني داري داشت (P<0.05) همچنين پايين ترين غلظت آهن مربوط به ماهي هامور با غلظت 24/0±34/7 ميلي گرم بركيلوگرم وزن خشك عضله بود كه با غلظت عنصر آهن در ساير ماهي ها به استثناي شانك اختلاف معني داري داشت (P<0.05) .بالاترين غلظت آهن عضله بين ماهيان پرورشي مورد تحقيق مربوط به ماهي بيگهد كپورسرگنده و برابر با 30/0±16/1816/18 ميلي گرم بركيلوگرم وزن خشك عضله بود كه تنها با ميزان آهن عضله در كپور علفخوار اختلاف معني داري داشت (P<0.05). ميانگين ارزيابي خطر آهن در ماهيان پرورشي برابر با 61/0 و در ماهيان دريايي 38/0بود(P<0.05).بالاترين ارزيابي خطر در ماهيان دريايي مورد مطالعه مربوط به ماهي كپور كفشك زبان گاوي (55/0HQ=) و پايين ترين ارزيابي خطر در اين گروه مربوط به ماهي هامور (26/0HQ=) و شانك(3/0HQ=) بود.ارزيابي خطر در ماهيان پرورشي مورد مطالعه به ترتيب ماهي كپور سرگنده 65/0HQ= ، كپورمعمولي63/0HQ=، فيتوفاگ61/0HQ= و در ماهي آمور 55/0HQ= بود. ارزيابي خطر در تمام نمونه ها كمتر از يك بود بنابراين تغديه از ماهيان مورد تحقيق هيچگونه خطري از نظر ميزان آهن ورودي به بدن انسان ندارد.

The aim of this study was to determine the concentration of iron and Hazard quotient (HQ) in muscle of four marine fishes, orange - spotted grouper (Epinephelus coioides), yellow fin sea bream (Acanthopagrus latus), tongue fishes (Cynoglossus arel), silver pomfret (Pampus argenteus) and farmed carp fish, common carp(Cyprinus carpio), grass carp (Ctenopharyngodon idella), big head carp (Aristichthys nobilis) and silver carp (Hypophthalmichthys molitrix) from Khuzestan. Farmed fish sample was prepared from the Azadegan warm water fish culture center and marine fish was prepared from fishing ports Bahrkan, Abadan and Bandar Emam. Iron concentration measured by wet digestion and atomic absorption spectrometer Perkin Elmer 4100.The results showed the average of iron level in farmed fish was 17.08± 1.21 mg/kg dry weight and in marine fish was 10.68± 3.66 mg/kg dry weight (p<0.05).The results showed that the highest iron concentrations between farmed fish muscle was on big head carp equal to 18.16mg/kg dry weight and was significantly different (p<0.05) with grass carp and the highest iron concentrations between marine fish muscle was onTongue fishequal to 15.50± 0.50mg/kg dry weight and was significantly different (p<0.05). Average hazard quotient in farmed fish was HQ=0.61and in marine fish was HQ =0.38. Hazard quotientin marine fish were in tongue fish HQ=0.55, yellow fin sea breamHQ =0. 3, Orange - spotted grouper HQ= 0.26 and silver pomfret HQ =0.41 and Hazard quotient in fish were in big head HQ=0.65, common carp HQ =0.63 grass carp HQ= 0.55and silver carp HQ =0.61. Hazard quotient in all samples was less than one and so fish nutrition no risk in terms of the amount of iron in the human body.