اثربخشي درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر تاب آوري و انعطاف پذيري شناختي در زندانيان

مقدمه: ارتقاء سلامت روانشناختي زندانيان يكي از برنامه هاي سازمان زندان ها مي باشد كه اين برنامه ها سبب پيشگيري از تكرار جرم و امنيت اجتماعي مي شود. مطالعه حاضر با هدف اثربخشي درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر تاب آوري و انعطاف پذيري شناختي در نمونه اي از زندانيان انجام شد. روش كار: روش پژوهش حاضر نيمه تجربي و طرح آن از نوع پيش آزمون پس آزمون پيگيري با گروه كنترل بود. جامعه آماري مورد مطالعه پژوهش حاضر كليه زندانيان جرائم غير مالي در زندان مركزي شهر اهواز در سال 1398 بودند. نمونه پژوهش 30 تن با استفاده از روش نمونه گيري هدفمند از بين متقاضيان واجد شرايط براي شركت در درمان مبتني بر پذيرش و تعهد انتخاب و به صورت تصادفي ساده (به صورت قرعه كشي) به دو گروه مداخله و كنترل (در هر گروه 15 تن) اختصاص يافتند. ابزارهاي پژوهش مقياس انعطاف پذيري شناختي (Cognitive Flexibility Scale) و مقياس تاب آوري كانر و ديويدسون (Connor and Davidson Resilience Scale) بود. روايي محتوا به روش كيفي و همساني دروني به روش محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ انجام شد. پس از دريافت پيش آزمون، مداخله در 8 جلسه 90 دقيقه اي براي گروه مداخله اجرا شد و در گروه كنترل مداخلات معمول خود را دريافت كردند. تحليل داده ها با نرم افزار تحليل آماري اس پي اس اس نسخه 21 انجام شد. يافته ها: روند تغييرات در گروه مداخله نسبت به گروه كنترل در مراحل سنجش در متغيرهاي تاب آوري (0.001=P، 33.475=F) و انعطاف پذيري شناختي (0.001=P، 18.656=F) به طور معنا دار متفاوت بوده است (0.05 P) و به ترتيب حدود 54% و 40% درصد از تفاوت هاي مشاهده در متغيرهاي تاب آوري و انعطاف پذيري شناختي ناشي از عضويت گروهي (مداخله) مي باشد. جهت مقايسه اين تغييرات در روند زمان از آزمون تبعي بن فروني استفاده شد. تغييرات بين پيش آزمون با پس آزمون، پيش آزمون با پيگيري و پس آزمون با پيگيري فقط در گروه مداخله معنا دار است (0.05 P).نتيجه گيري: درمان مبتني بر پذيرش و تعهد تاب آوري و انعطاف پذيري شناختي زندانيان را افزايش مي دهد. بنابراين، پيشنهاد مي شود از اين روش به منظور افزايش تاب آوري و انعطاف پذيري شناختي در زندان ها استفاده شود.