اﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﺷﻮري ﻧﺎﺷﯽ از ﮐﻠﺮﯾﺪ ﺳﺪﯾﻢ ﺑﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ در ﺑﺮگ ﮔﻨﺪم در ﺷﺮاﯾﻂ آبﮐﺸﺖ

Effect of salinity stress induced by NaCl on nutrient elements concentration in wheat leaves

شوري آب و خاك از مهمترين موانع افزايش توليد محصولات كشاورزي در جهان به ويژه مناطق خشك و نيمه خشك مي باشد. اين تحقيق به منظور تعيين اثر سطوح مختلف شوري بر ميزان غلظت عناصر در گندم در قالب طرح كاملا تصادفي و آزمايش فاكتوريل با چهار تكرار انجام گرديد. تيمارها شامل شوري در چهار سطح 0، 20، 40، 60 ميلي مولار كلريد سديم در محيط كشت پرليت و تيمار كودي شامل اوره، NPK جامد و NPK محلول بود. اثر سطوح مختلف شوري بر محتواي كلروفيل و درصد نيتروژن برگ معني دار بود. شوري تا دامنه مشخصي باعث افزايش كلروفيل شد ولي پس از آن به علت اثر سوء شوري بر كلروفيل و تخريب كلروپلاست ها، كاهش يافت. همچنين شوري باعث كاهش نيتروژن برگ شد. كاهش مقدار نيتروژن در اندام هاي هوايي در محيط هاي شور مي تواند ناشي از ممانعت يون كلر از جذب نيترات باشد. بيشترين و كم ترين غلظت فسفر به ترتيب مربوط به سطوح شوري صفر همراه با كود اوره و سطح 60 ميلي مولار شوري همراه با اوره بود كه احتمالا به دليل ميزان بالاي سديم و رقابت كلر با فسفر در جذب توسط گياه است. مهمترين اثر شوري افزايش غلظت سديم در بافت گياهي است. كاهش جذب پتاسيم و كاهش رشد و عملكرد گياه از نتايج افزايش حضور سديم است. حداكثر غلظت كلسيم در تيمار شوري 40 ميلي مولار همراه با كود اوره و حداقل مقدار در تيمار شوري 60 ميلي مولار همراه با كود NPK جامد مشاهده گرديد. مطابق نتايج به دست آمده در شرايط اعمال تنش شوري استفاده از كود NPK محلول در بستر كشت پرليت كارايي بهتري در ميزان غلظت عناصر در برگ گندم داشت.

To soil and water salinity are the main problems for agricultural crop production especially in arid and semi-arid regions. This study was conducted in a completely randomized design and factorial experiment with four replications to investigate the effects of different levels of salinity on nutrient element concentrations in wheat. Treatments consisted of four levels of NaCl salinity, 0, 20, 40, 60 milimolar in perlite bed and second treatment were including Urea, solid NPK and dissolved NPK. Results showed that the effect of different levels of salinity on chlorophyll content and leaf nitrogen percent were significant. Salinity to a certain extent caused the increase of chlorophyll, but then led to the decrease of chlorophyll due to the adverse effect of salinity on chlorophyll and degradation of chloroplasts. Also, the salinity led to the reduction of leaf nitrogen. Reduction of nitrogen content in shoots in salty environments can be due to the inhibitory effect of chloride on nitrate uptake. The highest and lowest concentrations of P respectively were achieved from 0 salinity level with urea and 60 mM salinity level with urea that probably was due to high levels of Na and competition of Cl with P to uptake by the plant. The main effect of salinity is increasing of sodium concentration in plant tissue. Reduced uptake of potassium and reduction of plant growth are the results of sodium increment. Maximum concentration of Ca was reported from 40 mM salinity treatments with urea and minimum amount from 60 mM salinity treatments with solid NPK fertilizer.According to result, in terms of salinity stress, using of dissolved NPK fertilizers in perlit bed had a better performance in the concentration of nutrient elements in wheat leaves.