دماي ميانگين دوره ي سرد اواخر پليستوسن در محدوده ي يزد بر مبناي شواهد يخچالي دره ي خضرآباد

موضوع فرايند‌هاي يخچالي و آثار بازمانده از يخچال‌ها در نواحي كوهستاني ايران از موارد جالب توجه در بازسازي زمين‌ريخت‌شناسي و آب‌‌وهواشناسي كواترنر ايران است. اولين بار هانس بوبك، در دهه سوم قرن بيستم، با مطالعاتي در غرب ايران به شواهد يخچالي و آثار برفمرز كواترنر اشاره كرده است. بعد از او، رايت در كردستان‌هاي ايران، تركيه و عراق در اوايل دهة 60 قرن بيستم ميلادي به مطالعه يخچال‌ها و خط برفمرز پرداخت و نتايج آن را منتشر نمود. سال‌ها بعد در دهة پنجاه خورشيدي پدرامي نيز به بررسي يخچال‌ها و خطوط برفمرز در ايران پرداخت. حاصل تحقيقات بوبك نشان‌دهندة كاهش 700 متري ارتفاع برفمرز و كاهش ميانگين 4 درجة دما، نتايج رايت نشان‌دهندة كاهش 1200 تا 1800 متري خط برفمرز و كاهش دمايي از 9 تا 12 درجه و نتايج پدرامي حاكي از كاهش شديد ارتفاع برفمرز تا حد 2000 متر كمتر از زمان حاضر و افت دمايي تا حداكثر 18 درجه براي برخي از كوهستان‌هاي ايران به‌ويژه در نواحي شمالي و غربي بوده است. در اين تحقيق با استفاده از مكان سيرك اصلي يخچالي در دره خضرآباد يزد (حداكثر ارتفاع قله 3090 متر) و موقعيت آخرين مورن دره‌‌اي اقدام به بازسازي خط برفمرز قديمي شده است. اين بررسي نشان‌دهندة خط برفمرز در ارتفاع حدود 2060 متري از سطح دريا، 2300 متر كمتر خط برفمرز تخميني حاضر، و نشان‌دهنده تفاوت كاهشي دما از 12 تا 14 درجه است. نتايج به دست آمده از اين تحقيق به نتايج حاصل از پژوهش‌هاي رايت و پدرامي نزديك‌‌تر است و به اين ترتيب مي‌تواند حاكي از تسلط شرايط بسيار سرد و پيشروي چشمگير يخچال‌هاي دره‌‌اي در منطقه تحقيق در اواخر كواترنر باشد.