اثر كود نيتروژن بر قدرت بذر و استقرار گياهچه گياهان والد گندم ديم آذر2 در آزمايشگاه و مزرعه

Effect of nitrogen fertilizer on seed vigor and seedling establishment of wheat cv. Azar2 parent plants in laboratory and field conditions

پايين بودن جوانه زني و مشكل استقرار گياهچه گندم يكي از مشكلات اساسي در شرايط ديم است. استفاده بهينه از نيتروژن در تغذيه گياهان والد، مي تواند نقش مهمي در توليد بذرهايي با كيفيت و قدرت رشد بالا داشته باشد. بدين منظور اثر مقادير كود نيتروژن در گياهان والد گندم آذر2 بر جوانه زني، قدرت بذر و استقرار گياهچه ها در آزمايشگاه و مزرعه در موسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور، ايستگاه مراغه در سال 93-1392بررسي شد. بذور گندم آذر2 تحت تيمار مقادير مختلف كود نيتروژن شامل 30، 60، 90 و 120 كيلوگرم در هكتار استفاده گرديد. تمام صفات به غير از درصد بذرهاي جوانه زنده، تحت تاثير مقادير مختلف كود نيتروژن قرار گرفتند. تيمارهاي كودي 60، 90 و 120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در گياه والد از نظر درصد بذور زنده، هدايت الكتريكي مواد نشت يافته از بذرها، سرعت جوانه زني، و وزن خشك ريشه چه، ساقه چه و گياهچه در يك گروه قرار داشتند. در آزمايش مزرعه اي نيز سرعت و درصد سبز كردن گياهچه ها به ترتيب در سطح احتمال 1 و 5% تحت تاثير تيمارهاي مصرف نيتروژن در گياهان والد قرار گرفتند. از نظر ميانگين سرعت و درصد سبزشدن گياهچه ها هر سه تيمار 60، 90 و 120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در يك گروه قرار داشتند. بنابراين، مصرف كود نيتروژن به ميزان 60 كيلوگرم در هكتار در گياهان والد گندم ديم رقم آذر-2، براي توليد بذرهايي با قدرت بالا و استقرار سريع گياهچه ها در مزرعه توصيه مي شود.

Low germination and wheat seedling emergence problems are the most important difficulties under rainfed condition.Better and enough application of nitrogen in parent plants nutrition can play important role in production of seeds with high quality and vigor. The current research was conducted to evaluation the effects of different nitrogen rates in wheat cv. Azar2 parent plants on germination, seed vigor and seedling establishment. Laboratory tests were conducted as completely randomized design with five treatments including nitrogen fertilizer 0, 30, 60, 90 and 120 kg/ha in four replications and field experiment was carried out as randomized complete block design in three replications in 2013- 2014 growing season at Dryland Agricultural Research Institute (DARI) in Iran. All traits including viable seed percentage, electrical conductivity, germination rate and root, shoot and seedling dry weight, but viable seeds were significantly affected by different nitrogen fertilizer rates in wheat parent plants. Seedling emergence rate and seedling emergence percentage affected significantly by different nitrogen fertilizer rates in parent plants at 1 and %5 levels, respectively. Seedling emergence percentage and rate in 60, 90 and 120 kg/ha, were located at the same group. Therefore, application of 60 kg/ha nitrogen fertilizer in parent plants of wheat cv. Azar2 are recommended for production of vigorous seed and seedling establishment in the field.