اثر تنش خشكي آخر فصل بر عملكرد دانه و برخي صفات مورفولوژيك در ژنوتيپ هاي گندم هگزاپلوييد متحمل و حساس به تنش

Effect of end season drought stress on grain yield and some morphological traits in wheat genotypes Hexaploid tolerant and stress tolerant

بمنظور تعيين رابطه ميان ميزان تحمل به تنش و برخي صفات مورفولوژيك مانند روز تا گلدهي، روز تا رسيدن و طول گياه در ژنوتيپ هاي گندم، آزمايشي با180 ژنوتيپ در دو شرايط تنش آبي انتهايي (قطع آبياري از مرحله گرده افشاني به بعد) و بدون تنش، در قالب طرح سيستماتيك در موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج انجام گرفت. با استفاده از روش كلاستر بندي دو مرحله اي و براساس مقادير عملكرد بهينه و تنش، اقدام به شناسايي ژنوتيپ هاي با ظرفيت عملكرد مطلوب و متحمل به تنش و ژنوتيپ هاي با ظرفيت عملكرد مطلوب اما حساس به خشكي گرديد. در شرايط بدون تنش، همبستگي مقادير روز تا گلدهي با روز تا رسيدن در هر دو گروه ژنوتيپ ها مثبت و معني دار بود. در شرايط تنش، شدت و جهت همبستگي هاي صفات در هر گروه بعضا متفاوت از گروه ديگر بود، بطوريكه عليرغم همبستگي مثبت و معني دار بين وزن هزار دانه و تعداد روز تا رسيدن در ژنوتيپ هاي متحمل، اين رابطه در ژنوتيپ هاي حساس منفي و معني دار بود، همچنين در حاليكه رابطه وزن هزاردانه و ارتفاع گياه در ژنوتيپ هاي متحمل مثبت و معني دار بود، اين رابطه در بين ژنوتيپ هاي حساس منفي و معني دار بود. تحت شرايط تنش و بر اساس تجزيه عليت، وزن هزار دانه بيشترين تاثير مستقيم مثبت را بر عملكرد ژنوتيپ هاي متحمل داشته و در ژنوتيپ هاي حساس، صفت روز تا رسيدگي بيشترين تاثير منفي مستقيم را بر عملكرد دانه داشت.