ارزيابي تنوع ژنتيكي غلظت و محتوي عنصر آهن در بذر ژنوتيپ هاي جو تحت شرايط ديم

Evaluation of genotypic variation for seed iron content and concentration in barley genotypes under dryland conditions

خشكي و كمبود عنصر آهن در خاك‌هاي زراعي محدوديت عمده‌اي در توليد غلات از جمله جو تحت شرايط ديم بوده كه باعث كاهش عملكرد و كيفيت محصول مي‌گردد. به منظور ارزيابي تنوع ژنتيكي در بين ژنوتيپ‌هاي جو براي كارايي جذب روي، غلظت و ميزان روي در بذر؛ همچنين بررسي ارتباط بين محتوي و غلظت آهن در بذر با عملكرد ژنوتيپ‌ها، تعداد 121 ژنوتيپ جو در طي سال‌هاي زراعي 1395 – 1394در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور اجرا شد. مشتمل بر ژنوتيپ‌هاي جو دريافتي از بانك ژن تحت شرايط مزرعه‌اي بررسي شدند. آزمايش در قالب طرح لاتيس مربع با دو تكرار اجرا شد. بر اساس نتايج تجزيه واريانس، بين ژنوتيپ‌ها براي صفات غلظت و محتوي آهن در بذر اختلاف آماري معني‌دار وجود داشت. ضمنا دامنه تغييرات اين صفات بسيار زياد بود كه نشانگر وجود تنوع ژنتيكي بسيار خوب بين ژنوتيپ‌ها مي‌باشد. با توجه به ميزان بالاي وراثت‌پذيري عمومي صفات غلظت و محتواي آهن در بذر، مي‌توان گفت كه اصلاح براي اين صفات موثر بوده و مي‌توانند در محيط‌هاي مختلف پايداري را نيز نشان دهند. با توجه به همبستگي مثبت و بالا ما بين غلظت و محتواي آهن در بذر (**63/or =)، عموما ژنوتيپ‌هايي با غلظت آهن بيشتر، از محتواي آهن بالاتري نيز برخوردار بودند. در كل نتايج اين تحقيق، ضمن آشكار كردن وجود تنوع ژنتيكي براي جذب و تجمع آهن در بين ژنوتيپ‌هاي جو، نشان داد ژنوتيپ‌هاي كارا در جذب و تجمع آهن در بذر مي‌توانند با تعديل اثرات تنش خشكي موجب افزايش عملكرد دانه تحت شرايط ديم گردند

Drought stress and iron (Fe) deficiency are abiotic stress factors limiting crop production and its quality, especially in rainfed areas. With the aim of evaluation of genotypic variation for Fe efficiecny, 121 barley genotypes during the growing season of 2015-2016, a research farm was carried out at the agricultural research institute of the dryland (Maragheh) were studied under rainfed field conditions. . The experiment was conducted in square lattice. Based on ANOVA, there was significant differences among genotypes for seed Fe concentartion and content traits. The high range of variation for these traits showed that there is a great genotypic variation among barley genotypes. The existance of high general heritability (h2) for seed Fe concentration and content could be helpful in breeding for these traits under different environments. Seed Fe concentration had significant and positive correlation (r=0.63**) with seed Fe content. In short, the result of this study revealed the great genotypic variation among barley genotypes for Fe absorption and accumulation in seed. Moreover, the efficient genotypes could alleviate drought stress that will result in higher grain yield with Fe-dense grains under cold dryland conditions.