اثر مقدار مصرف نيتروژن بر عملكرد دانه و انتقال مجدد ماده خشك ذرت (Zea mays L.) در شرايط تنش خشكي

The effect of the amount nitrogen applied on grain yield and dry matter remobilization of maize (Zea mays L.) in drought stress conditions

پژوهشي در سال 1392 در قالب آزمايش اسپليت پلات با پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در شهرستان شوشتر اجرا شد. اين پژوهش شامل تنش خشكي به‌صورت قطع آبياري در مراحل مختلف رشد گياه (=V1 قطع آبياري از ابتداي 10 برگي گياه تا مرحله ظهور تاسل ها، V2=قطع آبياري از ظهور 50 درصد تاسل تا قهوه‌اي شدن ابريشم‌ها و V3= آبياري برابر نياز آبي گياه تا پايان فصل رشد) به‌عنوان كرت اصلي و سطوح نيتروژن (50، 100 و 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) به‌عنوان كرت فرعي بود. نتايج نشان داد عملكرد دانه به‌طور معني‌دار تحت تأثير تنش خشكي قرار گرفت. بيشترين ميزان انتقال مجدد ماده خشك در تيمار قطع آبياري از زمان ظهور 50 درصد تاسل ها تا قهوه‌اي شدن ابريشم‌ها بود و با افزايش ميزان نيتروژن مصرفي، ميزان انتقال ماده خشك كاهش معني‌داري يافت. تيمار قطع آبياري از زمان ظهور 50 درصد تاسل ها تا قهوه‌اي شدن ابريشم‌ها با ميانگين 40 درصد، داراي بيشترين سهم انتقال مجدد ماده خشك در عملكرد دانه بود. افزايش ميزان نيتروژن مصرفي، عامل جزئي توليد نيتروژن مصرفي را به‌طور معني‌داري كاهش داد. با توجه به نتايج پژوهش حاضر، تأمين رطوبت و نيتروژن كافي در مرحله قبل از گلدهي، از طريق افزايش تحريك سهم و ميزان انتقال مجدد ماده خشك به دانه در صورت بروز تنش در مرحله بعد، از كاهش شديد وزن دانه تا حدودي جلوگيري شود.

A field experiment was carried out in shushtar in 2012.The experiment was carried out in a split plot design based on randomized complete blocks with four replications. This study included drought stress as irrigation at different stages of plant growth (V1= withholding irrigation at the beginning of 10 leaves to emerge tassel, V2= withholding irrigation at rise of 50 percent of tassel, until becoming a brown silk, V3= irrigation according to plant requirement until the end of the growing season) as main plot and three levels of nitrogen rate (50, 100, 150 kg N/ha) as sub plots were investigated. The results showed that the grain yield significantly under the influence of stress the lack of moisture. The maximum dry matter remobilization was in the rise of 50 percent of tassel, until becoming a brown silk and increase N fertilizer, dry matter remobilization decreased. Treatment of no water stress (control) and application of 150 kg N/ha with an average of 7.4% has a minimum rate of dry remobilization efficiency. The rise of 50 percent of tassel, until becoming a brown silk treatment, with an average of 29.1% has the maximum contributions of dry matter remobilization in grain yield. Increase the amount of nitrogen was significantly reduced nitrogen agronomic efficiency. Applied moisture and N fertilizer on before flowering stage in the event of water stress at this stage was increased through stimulation of the amount of dry matter remobilization can be prevented to some extent a drastic reduction of grain weight.