تأثيركاربرد زئوليت و كود نيتروژن بر عملكرد كلزا و ميزان آبشويي نيترات از محيط ريشه

Effect of zeolite and nitrogen fertilizer application on canola yield and nitrate leaching loss from root environment

به منظور بررسي تأثير مقادير مختلف نيتروژن و زئوليت بر عملكرد كلزاي پائيزه (Brassica napus L.) و آبشويي نيترات، در خاك‌هاي سبك، آزمايشي در سال زراعي 95-1394 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس، به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار اجرا شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل سطوح مختلف زئوليت (0، 3، 6 و 9 تن در هكتار) و نيتروژن (90، 180 و270 كيلوگرم در هكتار از منبع اوره) بود. نتايج نشان داد بيشترين عملكرد دانه (2452 كيلوگرم در هكتار) از تيمار تلفيق بالاترين سطح نيتروژن و زئوليت (N270Z9) بدست آمد در مقابل تيمار مصرف 90 كيلوگرم نيتروژن بدون زئوليت (N90Z0) كمترين ميزان عملكرد دانه (1569 كيلوگرم در هكتار) را توليد كرد. به علاوه مصرف 270 كيلوگرم نيتروژن و بدون زئوليت (N270Z0) بيشترين مقدار آبشويي نيتروژن (143 كيلوگرم در هكتار) را دارا بود. بكارگيري زئوليت در تمامي سطوح نيتروژن تاثير معني‌داري بر كاهش مقدار آبشويي نيتروژن از محيط ريشه داشت. با عنايت به نتايج حاصله چنين جمع‌بندي گرديد كه مي‌توان با تلفيق 270 كيلوگرم نيتروژن با 9 تن زئوليت در هكتار علاوه بر دستيابي به عملكرد مناسب از كلزا، مانع آلودگي منابع زيست محيطي در اثر مصرف كودهاي نيتروژن‌دار شد.

In order to study the effect of various amounts of nitrogen (N) and zeolite (clinoptilolite) on the yield of winter canola (Brassica napuse L.) and nitrogen leaching, in a light soil, a field experiment was conducted in the research farm of Tarbiat Modares University, on 2012-2013. The experiment was conducted as factorial trial in a randomized complete block design with three replications. The experimental factors contain zeolite (0, 3, 6 and 9 t.ha-1) and nitrogen (90, 180 and 270 kg ha-1 in urea form). The result showed that the highest grain yield (2452 kg/ha) obtained from N270Z9 treatment and N90Z0 produce the lowest grain yield (1569 kg/ha). Moreover using 270 kg N/ha without zeolite (N270Z0) has the highest amount of N leaching (142 kg/ha). Zeolite application has significant effect on the reduction of N leaching in each N level. It could be concluded that a combined application of zeolite (9 t.ha-1) and chemical N (270 kg ha-1) for canola production is recommended to ensure an acceptable yield and for environmental protection from excess N leaching.