بررسى تأثير بازارهاي دوره اي در هويت بخشى و افزايش حس تعلق ساكنان (نمونه موردى: بازارهاى روز شهر همدان)

A Survey on Influences of Periodical Markets in Offering the Identity and Increasing the Sense of Attachment among Residents (Case study: Hamedan's Periodical Markets)

با توجه به رشد سريع جمعيت در شهرها و نيز گسترش بيش ازپيش علم و فناوري و ارتباطات در دهه هاي اخير، بيشتر ارتباطات مردم با يكديگر در دنياي مجازي رخ مي دهد و مردم كمتر از گذشته با محيط اطراف خود و ساكنين آن تعامل برقرار مي كنند؛ اين در صورتي است كه در راستاي تبيين و تدوين شاخص هاي معماري و شهرسازي بر بنياد الگوي اسلامي–ايراني، ضروري مي نمايد علاوه بر محاسبه هاي فني و مهندسي، ويژگي هاي اقليمي، جمعيتي و ملاحظات حقوقي شهروندان نيز مدنظر قرارگرفته و با اتكا بر آموزه هاي دين محور، رويكردهايي فرهنگي باهدف حفظ منزلت انساني موردتوجه قرار گيرد و كرامت انساني و ساير مولفه هاي مترتب بر الگوي اسلامي نيز در فضاهاي شهري متجلي گردد. با تامل در ديرينه تاريخي ايران زمين، به سهولت مي توان نمونه هايي از ارتباط شهروندان با يكديگر در فضاي شهري را در بازارهاي دوره اي، به عنوان يكي از نهادهاي مهم جامعه اسلامي در محلات/مراكز محله اي، مشاهده كرد. در اين پژوهش، بر مبناي روش توصيفي-پيمايشي و مطالعات اسنادي ميزان تاثير بازارهاي دوره اي بر تعاملات اجتماعي و رابطه شهروندان با محله و همسايگان در محله سكونتشان بررسي شده است. جامعه آماري اين پژوهش، شامل ساكنين 6 محله شهر همدان مي باشد. بر همين اساس، ساكنين 3 محله اي كه در آن بازارهاي دوره اي شنبه بازار، سه شنبه بازار و پنج شنبه بازار داير مي باشد، با 3 محله متناظر كه در آن بازار دوره اي برپا نمي شود، مقايسه و موردبررسي قرار مي گيرند. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه احياي بازارهاي دوره اي و ساماندهي آن ها، چنانچه مبتني بر مكان يابي هوشمندانه و نياز محور باشد، در ترغيب و تشويق شهروندان براي حضور بيشتر در محلات خود بسيار راهگشا بوده و ضمن افزايش تعاملات و صميميت بين ساكنين، به عنوان يك مولفه معنايي، باعث هويت بخشي محلات/ مراكز محله در شهرهاي ايران اسلامي مي شود.

Considering to the fast growth of population in cities and communications over the past decade, most people communicate with each other in the virtual world and, compared with the past, less people interact with their surroundings and their residents. In order to define and develop the parameters of Architecture and Urban Planning base on Islamic-Iranian model, it is necessary to take into consideration the engineering calculations as well as the characteristics, climatic, demographic and citizens’ legal considerations. Also, the cultural approaches must be taken into consideration in order to preserve human dignity relying on faith-based teachings. Furthermore, human dignity and the respective components of the model have to be manifested in the urban spaces. Reflecting on the history of Iran, one can see samples of the relationships between the citizens in the periodical markets of urban space as one of the most important institutions of Islamic Society in the centers of neighborhood. In this study, based on the descriptive-survey and documentary studies, the impact of periodical markets in social interactions and relationships among the local citizens and neighbors in their quarter-dwelling population have been studied. The study population consisted of residents including six neighborhoods of Hamadan. Accordingly, the residents of three neighborhoods existing in the periodical markets named Shanbeh-Bazar, Seshanbeh-Bazarh, Panjshanbeh-Bazar have been compared with their three corresponding quarter where the periodical markets are not established. The results show that the recovery of periodical markets and their organization, if based on intelligent locality and need, encourage citizens to participate more in their communities and cause to increase the interaction and intimacy between residents as a semantic component, and offer identity to the neighborhoods/centers of neighborhood in the cities of Islamic Iran.