كليدواژه :
مرحله فنولوژيكي , ارزش تغذيه‌اي , دام , گياه مرتعي
چكيده فارسي :
امروزه ابعاد تغذيه‌اي بسياري از گياهان مرتعي مورد چراي دام، براي دامدار تا حدودي نامشخص مي‌باشد، از طرفي آگاهي از ارزش غذايي اين گياهان به‌ويژه در مراحل رويشي مختلف، مي‌تواند به دامدار در تهيه يك جيره غذايي ايده‌آل كمك بسزايي بنمايد، از اينرو برخي تركيبات شيميايي، مواد معدني، فراسنجه‌هاي توليد گاز و ساير پارامترهاي تخميري دو گونه گياهي (شامل Salvia hydrangea و Sophora alopecuroides) قابل رويش در مراتع تربت‌جام (بهار سال 1397) در دو مرحله رشد فنولوژيكي (رويشي و گلدهي)، تعيين شدند. تركيبات شيميايي و معدني متفاوتي هم در بين اين دو گياه و هم در دو مرحله رشد متفاوت آن‌ها مشاهده شد. بيشترين مقدار NDF و ADF (به‌ترتيب 40/42 و 60/30 درصد) و نيز ADL (88/11 درصد) مربوط به Sophora alopecuroides در مرحله گلدهي بود و بيشترين مقدار فسفر، پتاسيم و منيزيم در مرحله رويشي اين گياه مشاهده شد. فراسنجه‌هاي توليد گاز و ساير پارامترهاي تخميري در بين گياهان نيز متفاوت بود به‌طوري‌كه بيشترين مقدار توليد گاز در زمان‌هاي 12، 24 و 48 ساعت انكوباسيون (به‌ترتيب 76/40، 25/51، 98/53 ميلي‌ليتر)، پتانسيل توليد گاز (19/57 ميلي‌ليتر)، قابليت هضم ماده‌خشك و ماده‌آلي (به‌ترتيب 90/65 و 30/69 درصد)، انرژي قابل متابوليسم (MJ/kgDM 29/9)، انرژي خالص شيردهي ( MJ/kgDM54/5) و كل اسيدهاي چرب فرار ( mmol/L85/56) در مرحله رويشي گياه Salvia hydrangea مشاهده شد. هر دو گياه به‌ويژه در مرحله رويشي، از ارزش تغذيه‌اي نسبتاً مناسبي برخوردار بوده ولي با توجه به نتايج آزمايشگاهي در اين مطالعه، به‌نظر مي‌رسد كه گونه Salvia hydrangea از پتانسيل تغذيه‌اي بالاتري برخوردار باشد.
چكيده لاتين :
Nowadays, the nutritional dimensions of some range and mountain plants for livestock are somewhat unclear, while awareness of the nutritional value of these plants can help the animal husbandries to provide an ideal diet. Hence, some chemical compounds, minerals, gas production parameters and other fermentation parameters of two plant species (including Salvia hydrangea and Sophora alopecuroides) growable in rangelands of Torbat-e Jam (spring 2018) were determined in two phenological growth stages (vegetative and flowering) and then they were compared in a completely randomized design using SAS software. Different chemical and mineral compounds were observed between the two plants and their two different growth stages. The highest amount of neutral detergent fiber, acid detergent fiber (42.40 and 30.60%, respectively) and acid detergent lignin (11.88%) were related to Sophora alopecuroides in flowering phase and the highest amount of phosphorus, potassium, and magnesium was observed in the vegetative phase. Gas production parameters and other fermentation parameters were also different between two plants, so that the highest amount of gas production after 12, 24 and 48 h incubation (40.76, 51.25, 53.98 ml), potential gas production (57.19 ml), organic matter and dry matter digestibility (65.90 and 69.30%, respectively), metabolizable energy (9.29 MJ/kg DM), net energy for lactation (5.54 MJ/kg DM), and total volatile fatty acids (56.85 mmol/L) were observed in vegetative stage of Salvia hydrangea. Both two studied plants, especially in the vegetative stage, have a fairly good nutritional value, but according to the laboratory results, Salvia hydrangea seems to have a higher nutritional potential.
