بررسي تأثير پرايمينگ بذر با زادمايه رايزوبيومي و باكتري‌هاي محرك رشد گياه بر ميزان كلروفيل، عناصر غذايي و عملكرد دانه عدس در شرايط ديم

Investigation on the effect of seed priming with rhizobium bioinoculant and Plant Growth Promoting Rhizobacteria on chlorophyll, nutrients and grain yield in lentil under rainfed condition

به منظور مطالعه اثر پرايمينگ بذر با زادمايه رايزوبيومي و باكتري‌هاي محرك رشد گياه (PGPR) بر ميزان كلروفيل، عناصر غذايي و عملكرد دانه عدس ديم، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 4 تكرار در دهستان كارزان از توابع شهرستان سيروان استان ايلام در سال زراعي 1396- 1395 اجراء گرديد. عامل‌هاي آزمايش شامل كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد گياه در پنج سطح: پرايمينگ بذر با ازوتوباكتر، آزوسپيريلوم، سدوموناس، پرايمينگ توأم بذر با ازوتوباكتر+آزوسپيريلوم+ سدوموناس و عدم مصرف باكتري‌هاي PGPR و همچنين عامل رايزوبيوم در دو سطح: پرايمينگ بذر با رايزوبيوم و عدم پرايمينگ بود. برهمكنش كاربرد باكتري رايزوبيوم و باكتري‌هاي PGPR بر همه صفات مورد مطالعه )به استثناء عملكرد دانه و محتوي كلروفيل b)، بسيار معني‌دار (01/0≥P) شد. به طور كلي نتايج آزمايش نشان داد كه پرايمينگ بذر با باكتري رايزوبيوم همراه با باكتري‌هاي PGPR به ويژه تيمار مصرف توأم (ازتوباكتر+آزوسپيريلوم+سدوموناس) باعث افزايش ميزان عملكرد دانه، نيتروژن، فسفر و پتاس و محتوي كلروفيل a، b و a+b برگ در مقايسه با تيمار عدم مصرف رايزوبيوم و باكتري‌هاي PGPR شد. با توجه به اثرات هم افزايي بين باكتري رايزوبيوم و باكتري‌هاي PGPR در بهبود رشد و نمو و عملكرد دانه گياه عدس توصيه مي‌شود در فرمولاسيون مايه تلقيح‌هاي مورد استفاده در اراضي مناطق خشك و ديمزارهاي عدس، از تركيب باكتري رايزوبيوم و باكتري‌هاي PGPR استفاده شود.

To study the effect of seed priming with rhizobium bioinoculant and Plant Growth Promoting Rhizobacteria on chlorophyll, nutrients and grain yield in lentil rainfed, a factorial experiment was carried out in a randomized complete block design (RCBD) with four replicates in Karazan districts of Sirvan located in Ilam province during 2016-2017. Experimental treatments include the application of PGPR consists of five levels: inoculation seed with Azotobacter, Azospirillum, Pseudomonas individually, inoculation of seeds with mixed PGPR (Azotobacter + Azospirillum + Pseudomonas) and non-using of PGPR, and rhizobium bacteria factor at two levels: seed inoculation with rhizobium and non-use of Rhizobium. Simple and interaction effects of Rhizobium bacteria and PGPR bacteria application on all studied traits (except for interaction effect of experimental factors on grain yield and chlorophyll b content) showed highly significant (P <0.01). In general, the results of the experiment showed that the use of Rhizobium bacteria with PGPR bacteria, in particular, combined consumption treatment (Azotobacter + Azospirillum + pseudomonas), increased the grain yield, nitrogen, phosphorus and potassium, and chlorophyll a, b and a+b contents of leaf compared to Non-use rhizobium and PGPR bacteria. With regard to synergistic effects of Rhizobium and PGPR bacteria in improving the growth and grain yield of lentil plant, it is recommended to use the combination of Rhizobium and PGPR bacteria in the inoculum formulation used under arid and dry land areas.