اثر محلول‌پاشي كلرمكوات كلرايد و كاربرد مقادير متفاوت كود نيتروژن بر عملكرد و اجزاي عملكرد كلزا (Brassica napus L.)

The effect of chlormequat chloride spraying and different level of nitrogen fertilizer on yield and yield components of rapeseed (Brassica napus L.)

به‌منظور بررسي تأثير غلظت‌هاي مختلف كلرمكوات‌كلرايد بر عملكرد، اجزاي عملكرد و كيفيت دانه كلزا در سطوح مختلف كود نيتروژن آزمايشي مزرعه‌اي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94-1393 در مرودشت انجام گرديد. تيمارها عبارت بودند از كود نيتروژن در چهار سطح 50، 100، 150 و 200 كيلوگرم در هكتار و محلول‌پاشي با غلظت‌هاي مختلف كلرمكوات‌كلرايد كلريد در سه سطح صفر، 5/1 و 3 گرم در ليتر. در اين پژوهش تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن صددانه، عملكرد دانه و بيولوژيك، درصد پروتئين و روغن دانه اندازه‌گيري شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تأثير نيتروژن بر همه صفات، كلرمكوات‌كلرايد كلريد بر همه صفات به‌جز وزن صددانه و برهمكنش نيتروژن و كلرمكوات‌كلرايد بر همه صفات به‌جز وزن صددانه و درصد پروتئين دانه معني‌دار بود. نيتروژن و كلرمكوات‌كلرايد تأثير مثبت و معني‌داري بر عملكرد و اجزاي عملكرد و همچنين درصد پروتئين و روغن دانه داشتند. به‌طوركلي، افزايش نيتروژن تا سطح 150 كيلوگرم در هكتار با افزايش كميت و كيفيت محصول كلزا همراه بود و افزايش بيشتر از آن تأثير معني‌داري بر اجزاي عملكرد نداشت، ولي درصد روغن دانه را كاهش داد. بين غلظت‌هاي 5/1 و 3 گرم در ليتر كلرمكوات‌كلرايد تفاوت معني‌داري مشاهده نشد. در شرايط بدون كلرمكوات-كلرايد، نيتروژن تا سطح 150 و در شرايط محلول‌پاشي كلرمكوات‌كلرايد نيتروژن تا سطح 200 كيلوگرم باعث افزايش معني‌دار عملكرد دانه گرديد. به‌طوركلي، كاربرد 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار توأم با محلول‌پاشي كلرمكوات‌كلرايد با غلظت 3 گرم در ليتر براي شرايط مشابه قابل توصيه است.

To evaluate the effect of varied concentrations of chlormequat chloride (CCC) on yield, yield components and grain quality of rapeseed under different nitrogen (N) levels, a field study was conducted as factorial experiment based on randomized complete block design with three replications during 2014-2015 growing season in Marvdasht. The treatments were consisted of nitrogen fertilizer at four levels: 50, 100, 150 and 200 kg ha-1 and CCC spraying at three concentrations: 0, 1.5 and 3 g.L-1. IThe results of analysis of variance showed that the effect of N on all traits, the effect of CCC on all traits except hundred grain weight and the effect of N and CCC interaction on all traits except hundred grain weight and protein percentage were significant. Nitrogen and CCC had positive and significant effect on yield, yield components as well as protein and oil percentage of seed. In general, increasing N up to 150 kg ha-1 was associated with enhanced quantity and quality of rapeseed crop, whereas more amount of N had no significant effect on yield components but reduced oil percentage of seed. There is no significant difference between 1.5 and 3 g.L-1 CCC spraying. Under no CCC application, N up to 150 kg.ha-1 and under CCC foliar application N up to 200 kg.ha-1 increased grain yield. Exceeded amount of N stimulate tillering and increase infertile tillers and reduce N efficiency, while CCC as a growth retardant increased uniformity intra plants and increased fertile tillers via prolong of development during.