بررسي عملكرد، اجزاي عملكرد و شاخص رقابت برخي ژنوتيپ‌هاي لوبيا (.Phaseolus vulgaris L) با علف‌هاي‌هرز

Evaluation of Some Bean (Phaseolus vulgaris L.) Genotypes Yield and Yield Components and Competitive Index with Weeds

به منظور بررسي قدرت رقابتي برخي ژنوتيپ­ هاي لوبيا با علف­ هاي هرز آزمايشي در سال 1389 تحت شرايط طبيعي به صورت كرت­ هاي خرد شده در قالب طرح بلوك ­هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مزرعه آموزشي دانشكده كشاورزي دانشگاه ايلام اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل وجين و عدم وجين علف­ هاي هرز در تمام دوره رشد به عنوان فاكتور اصلي و هشت ژنوتيپ لوبيا (با تنوع در رسيدن) به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شدند. در آزمايش از پراكنش طبيعي علف­ هاي هرز استفاده گرديد. نتايج تجزيه واريانس داده­ ها نشان داد كه اثر علف هرز و ژنوتيپ ­هاي لوبيا بر روي صفات تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 100 دانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك در سطح احتمال يك درصد معني دار شد؛ اما اثر متقابل دو فاكتور بر صفات وزن 100 دانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك معني دار نشد. بيشترين ميزان عملكرد عملكرد دانه به ترتيب با مقادير 309/09 و 354/77 گرم بر متر مربع در تيمار عدم حضور علف هرز و ژنوتيپ 21191 KS بدست آمد. همچنين نتايج نشان داد كه بالاترين شاخص رقابت (1/42) متعلق به رقم خمين و پايين­ ترين مقدار آن (0/71) متعلق به رقم اختر بود. به طور كلي نتايج نشان داد ژنوتيپ ­هاي رونده و رشد نامحدود لوبيا در مقايسه با ايستاده و رشد محدود رقابت كننده ­هاي قوي­ تري در برابر علف­ هاي هرز بودند.

In order to study the competitiveness of bean genotypes with weeds, a field experiment was carried out at Agricultural research station of the faculty of agriculture, Ilam University, Ilam during 2010 growing season. The experimental design was a split plot based on RCBD with four replications. Treatments consisted of two weed levels (with and without weeds) assigned in main plot and eight bean genotypes (Goli, Sayad, Akhtar, Derakhshan, Khomein, KS21193, KS21191 and G14088) placed in sub-plot. The results of analysis of variance showed that both factors weed presence and genotypes had a significant effect on number of pod per plant, number of seed per pod, seed 100 weight, grain yield and biological yield. However, the interaction of two factors were not significant for grain yield, biological yield, and seed 100 weight. Maximum grain yield (309.09 and 354.77 g/m2, respectively) achieved in non-weed treatment and KS21191genotype. The results also indicated that Khomein genotype had highest competitive index (1.42) and Akhtar had the lowest (0.71). Based on the results indeterminate and runner genotypes showed higher competitive ability compared to determinate and erect genotypes.