پايش تغييرات ناشي از احداث سد البرز بر پوشش گياهي و كاربري اراضي به كمك سنجش از دور و سامانه هاي اطلاعات جغرافيايي

احداث سدهاي بزرگي مانند سد مخزني البرز علاوه بر تامين آب در بخش هاي شرب و كشاورزي، بدون شك با تغييرات فراوان بر اكوسيستم هاي طبيعي همراه است. شناخت و آگاهي از اين تغييرات به منظور برنامه ريزي و مديريت پايدار مناطق تحت تاثير سد، امري ضروري است. استفاده توامان همزمان از فناوري هاي سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي، يكي از روش هاي رايج در امر پايش تغييرات منطقه به شمار مي رود. در اين راستا، هدف اين مطالعه بررسي اثر احداث و آبگيري سد البرز بر تغييرات پوشش گياهي و كاربري اراضي به كمك سنجش از دور و سامانه هاي اطلاعات جغرافيايي مي باشد. بدين منظور، دو تصوير ماهواره اي لندست در دوره 22 ساله (مربوط به سال هاي 1994 و 2016 ميلادي) با اعمال تصحيح راديومتريك و اتمسفري به كار گرفته شد؛ به گونه اي كه گوياي تغييرات پوشش گياهي و كاربري اراضي پيش و پس از احداث و آبگيري سد باشد. سپس با استفاده از روش طبقه بندي نظارت شده ماشين بردار پشتيبان، نقشه پوشش گياهي و كاربري اراضي تهيه و دقت طبقه بندي ها نيز ارزيابي گرديد و تحليل تغييرات زماني پوشش گياهي و كاربري اراضي با توليد نقشه آشكارسازي تغييرات، انجام شد. همين طور، به منظور بررسي تغييرات مكاني انواع كلاس هاي پوشش گياهي و كاربري، از شاخص آماري LQ استفاده شد. مطابق نتايج، طي گذشت دو دهه، مساحت پوشش گياهي جنگلي در منطقه 22.7 هكتار (1.9 درصد) افزايش، مساحت كاربري كشاورزي و مرتع و همين طور نواحي ساخت و ساز به ترتيب 735.66 هكتار (6.83 درصد) و 17.82 هكتار (0.1 درصد) كاهش داشته و مساحت پوشش آبي كه با آبگيري سد و شبكه، طبقات مذكور را به زير آب برده، 530.37 هكتار (5.4 درصد) به دست آمد. بررسي تغييرات الگوي مكاني پوشش گياهي و كاربري هاي اراضي نيز نشان داد كه بيشترين تغييرات در بخش بالادست (محل مخزن سد) با LQ معادل با 1.68 رخ داده كه متعلق به پوشش آبي است كه اين امر به وضوح نشانگر تاثير احداث و آبگيري سد البرز در تغييرات پوشش گياهي و كاربري اراضي در بخش بالادست اين سد است.