آيا طب سنتي ايراني بر مبناي علم شناسي ابطال گرايان، يك علم محسوب مي گردد!؟

Is Iranian Traditional Medicine regarded as a Science based on Falsificationists' point of view?

سابقه و هدف: امروزه با گسترده‌­ترشدن اقبال عمومي به طب سنتي در ايران بحث‌هاي پراكنده­‌ي زيادي پيرامون علم­‌بودن يا نبودن دانش طب سنتي صورت مي‌گيرد. براي بررسي عقلاني اين مسأله لازم است ابتدا معيارهاي علم­‌بودن به طور دقيق و بر اساس مهم­‌ترين نظريات فلسفي مشخص شود. در اين زمينه (يعني معيارهاي علم­‌بودن) سه نظريه­‌ي مهم عرضه شده است كه عبارتند از استقراگرايي، واجديت پارادايم و ابطال­گرايي. تاكنون دو مقاله توسط نگارنده­‌ي اين سطور نوشته شده است كه در آن­‌ها بر اساس استقراگرايي و واجديت پارادايم علم‌­بودنِ طب سنتي مورد بررسي عقلاني قرار گرفته است. در مقاله­‌ي كنوني سومين معيار يعني ابطال‌­پذيربودن طب سنتي مورد مدّاقه­‌ي فلسفي قرار خواهد گرفت و با اثبات وجود اين معيار در طب سنتي مي­‌توان ادعا كرد كه اين دانش واجد تمامي معيارهاي سه‌­گانه­‌ي مطرح در فلسفه­‌ي علم قرن بيستم براي علم‌­بودن مي­‌باشد. ابطال­‌پذيري يكي از مهم­‌ترين و تأثيرگذارترين نظريه­‌ها در باب علم­‌بودن در قرن بيستم مي­‌باشد كه توسط كارل پوپر ارائه شده است. اين نظريه ضمن نقد استقراگرايان، ابطال­‌پذيري را تنها معيار براي علم‌­بودن معرفي مي­‌كند. اين مقاله ابتدا به تحليل و بررسي نظريه‌­ي او و مفهوم ابطال­‌پذيري مي­‌پردازد؛ سپس نشان خواهد داد كه دانش طب سنتي ابطال­‌پذير و در نتيجه از منظر ابطال­‌گرايان علم است. مواد و روش‌ها: اين مقاله ابتدا با تكيه بر معروف­‌ترين آثار پوپر در زمينه­‌ي فلسفه علم به معرفي دقيق معيار ابطال­‌گرايان مي‌­پردازد؛ سپس نشان خواهد داد كه دستگاه طب سنتي ابطا‌‌‌ل‌­پذير است و بنابراين مي‌­توان از منظر ابطا‌ل­‌گرايان، اين دانش را علم تلقي كرد. پژوهش به شيوه‌­ي كتابخانه‌­اي صورت گرفته‌­است. نتيجه‌گيري: براساس معيار ابطال‌گرايان، دانش طب سنتي علم به معناي نوين كلمه مي‌باشد و مقاله به شيوه خاص خود به پاسخ سوال مطروحه اهتمام نموده است.

Background and Purpose: Nowadays since Traditional Medicine has received a remarkable amount of public notice in Iran, many scattered controversies have occurred about scientificity of Traditional Medicine. In order to analyze this question rationally it is necessary to determine the criteria of scientificity exactly and based on the most important philosophical theories at first. In this domain there have been three important theories which consist of Inductivism, having paradigm and falsificationism. So far two articles have been published by the author in which scientificity of Traditional Medicine have been analyzed based on inductivism and having Paradigm. Now in this article the third criterion i.e. falsifiability and its existence in Traditional Medicine is going to be analyzed philosophically in order to prove that Traditional Medicine has all of the most important criteria in the philosophy of science of 20th century. Falsifibility is one of the most important and influential theories about scientificity in the 20th century. This theory is produced by Karl Popper which at first criticizes the inductivistschr('39') point of view and offers Falsificationism instead. This article is introducing and analyzing this theory and the concept of falsifiability at first and is showing that the Iranian Traditional Medicine is falsifiable and therefore is science from this point of view. Methods and Materials: This article is going to introduce exactly the Falsifiability based on the most famous books written by Karl Popper; then shows that the Iranian Traditional Medicinechr('39')s system is falsifiable and therefore is science. The research is Library- based. Results: The Iranian Traditional Medicine is science based on Falsificationistschr('39') criterion.