مروري انتقادي بر نظريه پول، دولت و بازار

پول حامل ارزش است و در اثر يك فرايند دوطرفه توليد مي‌شود كه متأثر از بازار و دولت مي‌باشد. از آنجايي‌كه پول حامل ارزش است، كليه متغيرهاي اقتصادي كه داراي ارزش هستند، مي‌توانند توسط پول حمل يا نمايندگي شوند. از سوي ديگر، دولت بدون بازار و بازار بدون دولت نمي‌توانند پول خلق كنند. بنابراين پول پديده‌اي ناشي از دو عامل است. اين مقاله پس از مرور مطالعات پيشين بر روي ماهيت، نقش و كاركرد پول، به بررسي نظرات پولي موجود و ناتواني آن‌ها در تفسير تغييرات گسترده در انواع پول‌هاي به‌كاررفته در تاريخ اقتصادي مي‌پردازد. مشاهده مي‌شود كه هم در تعريف، هم در شكل، هم در نقش و هم در منشأ پيدايش پول در اقتصاد، وحدت نظري نبوده است. سپس به ارائه­ يك نظريه تركيبي با كمك نظريه ارزش براي پاسخ به اين تغييرات پولي مي­پردازد كه قادر است پراكندگي مباحث مربوط به پول را كاهش دهد و با معرفي يك مفهوم مركزي براي پول، تعريف، نقش و منشأ آن را با وضوح بيشتري توضيح دهد. دو ديدگاه در خلق پول كه يكي آن را ناشي از بازار و ديگري خلق پول را ناشي از دولت مي‌داند در نظريه جديد تركيب شده‌اند. پول خود را به سه صورت در اقتصاد نشان مي‌دهد. يكي پول دولتي است كه بانك مركزي توليد مي‌كند و ديگري پول درون‌زا يا پول بانكي است كه بازارهاي پولي آن را ايجاد مي‌كنند و سومي پول مبادله‌اي يا پول محاسباتي است كه در بازارهاي حقيقي جريان مي‌يابد كه هركدام از اشكال آن داراي ماهيت و كاركرد جداگانه‌اي هستند.