پديد آورندگان :
علي اكبري، فاطمه دانشگاه علوم پزشكي شهركرد - مركز تحقيقات پرستاري و مامائي جامعه نگر - گروه پرستاري داخلي جراحي، شهركرد، ايران , موسوي، فريبا بيمارستان شهداء شهرستان لردگان. شهركرد، ايران , ربيعي، ليلي دانشگاه علوم پزشكي شهركرد - مركز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت - گروه بهداشت عمومي، شهركرد، ايران
كليدواژه :
مدل پرسيد , پيش بيني , خود مراقبتي , نارسايي مزمن كليه , همودياليز
چكيده فارسي :
زمينه و هدف:
بيماران تحت درمان همودياليز با عوامل تنش زاي متعدد فيزيكي، رواني و اجتماعي مواجه هستند. فعاليت هاي خود مراقبتي مي تواند نقش بسيار چشم گيري در سازگاري با فرايند بيماري و ارتقاء كيفيت زندگي آنان ايفاء نمايد. همچنين با استفاده از مدل پرسيد- پروسيد مي توان مقياس مناسب از ميزان درك، آگاهي و نگرش اين بيماران از خودشان نسبت به آموخته ها و دانش خودمراقبتي آنها به دست آورد و بر اساس اين مدل ارتباط عوامل را با توان خود مراقبتي بيماران بسنجد. لذا محققين تصميم گرفتند مطالعه اي تحت عنوان پيشگويي سازه هاي مدل پرسيد با خود مراقبتي در بيماران تحت درمان با همودياليز انجام دهند.
مواد و روش ها:مطالعه حاضر از نوع مقطعي بود كه تعداد 80 نفر از بيماران مراجعه كننده به بيمارستان شهرستان لردگان به صورت سرشماري انتخاب و داده ها با استفاده از پرسشنامه كه بر اساس سازه هاي مدل پرسيد تدوين گرديده و مشتمل بر سازه هاي كيفيت زندگي، وضعيت سلامت، عوامل مستعد كننده (آگاهي و نگرش)، قادركننده و تقويت كننده همراه با رفتارهاي خود مراقبتي بيماران همودياليزي بود و بصورت مصاحبه تكميل گرديد. پايايي و روايي پرسشنامه ها تاييد گرديد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و با بكار گيري آزمونهاي ضريب همبستگي پيرسون، ANOVA ، t-test و همچنين تحليل رگرسيون تجزيه و تحليل شد..
يافته ها: ميانگين و انحراف كل نمره رفتارهاي خودمراقبتي 12/83 ±32/38 بود. 56/5 درصدافراد داراي وضعيت خودمراقبتي ضعيف، 42/5 درصد افراد داراي وضعيت خودمراقبتي متوسط و 2/0 درصد افراد داراي وضعيت خودمراقبتي مطلوب بودند. همچنينآزمون همبستگي پيرسون ارتباط معني داري را بين آيتمهاي مدل پرسيد- پروسيد(عوامل تقويت كننده، عوامل قادر كننده و عوامل مستعد كننده) و خودمراقبتي نشان داد(05/0 >P). بر اساس نتايج تحليل رگرســيون، قدرت پيشگويي كنندگي آيتم هاي مدل پرسيد- پروسيد(عوامل تقويت كننده، عوامل قادر كننده و عوامل مستعد كننده) 0/419 به دست آمد.
بحث و نتيجه گيري: با توجه بـه مطلـوب نبــودن رفتــار خودمراقبتي بيماران همودياليز و نيــز همبستگي مستقيم بين سازه هاي مدل پرسيد با رفتار، پيشنهاد مي شود مداخلات مقتضي، بـه ويـژه مداخلات آموزشي به منظور ارتقاي خودمراقبتي بــا تاكيــد بــر ســازه هــاي مــدل پرسيد طراحي و اجرا گردد.
چكيده لاتين :
Background & Aims: Patients undergoing hemodialysis are exposed to
various physical, psychological, and social stressors. Self-care activities can
play a significant role in adapting to the disease process and improving their
quality of life. In addition, using the PRECEDE-PROCEDE model, an appropriate
scale can be obtained from these patients’perceptions, knowledge
and attitudes toward their self-care and self-care knowledge, and based on
this model, the relationship between factors and patients’ self-care ability can
be assessed. Therefore, the researchers decided to conduct a study predicting
PRECEDE model constructs with self-care in patients undergoing hemodialysis.
Methods: This cross sectional study was performed on 80 patients referred
to the Lordegan hospital. Quality of Life, health status, predisposing factors
(knowledge and attitude), enabling, and enhancing along with self-care behaviors
of hemodialysis patients were completed by interview. The reliability
and validity of the questionnaires were confirmed. Data were analyzed by
SPSS software using Pearson correlation coefficient, ANOVA, t-test, and regression
analysis.
Results: The mean and total deviation of self-care behaviors score was 32.38
± 12.83. 56.5% of people had poor self-care, 42.5% had moderate self-care,
and 0.2% had good self-care. In addition, Pearson correlation test showed a
significant relationship between PRECEDE-PROCEDE model items (reinforcing
factors, enabling factors, and predisposing factors) and self-care
(P <0.05). According to the results of regression analysis, the predictive power
of the items of precession-process model (reinforcing factors, enabling
factors and predisposing factors) was found to be 0.419.
Conclusion: Considering the lack of self-care, behavior of hemodialysis
patients and the need for a direct correlation between PRECEDE model constructs,
appropriate interventions are recommended, especially educational
interventions to promote self-care and increased emphasis on self-care.
