ارزيابي ريسك حريق در مجتمع‌هاي تجاري منطقه 12 تهران و ارتباط آن با ويژگي هاي سازه اي و كاربري آنها

Evaluation of Fire Risk in Commercial Complexes of District 12 of Tehran and its Relationship with their Structural and Usage Characteristics

مقدمه: مجتمع هاي تجاري از پرترددترين اماكن عمومي و مستقر در مركز شهرها، از منظر ايمني شهري و پدافند غيرعامل حائز اهميت ميباشند. وقوع حوادث بزرگي مانند فاجعه پلاسكو و وسعت خسارات ناشي آن لزوم توجه به ايمني اين گونه اماكن را بيش از پيش نمايان ساخته است. اين مطالعه با هدف تعيين نمره ريسك ايمني حريق مجتمع هاي تجاري و ارتباط عوامل موثر بر آن انجام شده است. روش كار: مجتمع هاي تجاري ناحيه1 منطقه12 تهران مورد مطالعه قرار گرفتند. ويژگي‌هاي مجتمع ها شامل ارتفاع، مساحت، ضريب اشغال، نوع و ضريب فعاليت واحدهاي هر مجتمع گردآوري گرديد و سپس ارزيابي ريسك حريق آنها با استاندارد NFPA101 و نرم‌افزار CFSES در سه حيطه ايمني عمومي، كنترل و راه هاي خروجي انجام شد. در محيط نرم‌افزار SPSS نسخه 21 از آزمون‌هاي آماري رگرسيون خطي و ANOVA براي تعيين ارتباط ميان متغير‌ها استفاده گرديد. يافته ها: از 79 مجتمع تجاري مورد مطالعه، تنها 8 مجتمع در حيطه كنترل و 4 مجتمع در حيطه عمومي سطح ريسك قابل قبولي را به دست آورند. هيچ يك از مجتمع‌ها نمره قابل قبول در بخش راههاي خروجي كسب نكردند. طبق نتايج اين مطالعه، بين سطوح ريسك ايمني حريق با تعداد طبقات،‌ نوع و ضريب فعاليت مجتمع‌ها ارتباط معناداري وجود نداشت (p > 0.05). البته بين ضريب اشغال مجتمع‌ها با سطوح ريسك حيطه‌هاي كنترل (p <0.001) و عمومي (p =0.013) ايمني حريق و بين نوع سازه با تمامي سطوح ) (p Control <0.001)، (p Egress =0.004) و(p General<0.001) ( ارتباط معناداري وجود داشت. نتيجه گيري: با توجه به تجزيه و تحليل داده ها و نتايج پژوهش به عمل آمده، وضعيت فعلي مجتمع‌هاي تجاري مورد مطالعه مستعد ايجاد فاجعه اي در منطقه12 تهران مي‌باشند؛ از فجايع تاسف بار حريق در مجتمع تجاري، حادثه حريق ساختمان پلاسكو در دي ماه 1395 تهران است كه مرور درس‌هاي آموزنده اين حادثه هشدار دهنده وضعيت مجتمع‌هاي تجاري درحال استفاده ايران مي‌باشد. استفاده از نتايج اين مطالعه دربرنامه ريزي شهري و ارتباط بين بخشي براي ارتقاء ايمني مجتمع هاي تجاري منطقه با در نظر گرفتن اصول پدافند غيرعامل در بافت تاريخي، تجاري و سياسي تهران پيشنهاد مي‌شود.

Introduction: Commercial complexes are one of the most prestigious public and city-centered areas in terms of urban safety and passive defense. The purpose of this study was to determine the fire safety risk score of commercial complexes and its related factors. Material and method: The commercial complexes of area 1 of District 12 of Tehran were studied. The characteristics of the complexes, including construction, height, activity, Occupancy Coefficient and etc in each complex were collected. fire risk assessment was performed using NFPA101 standard and CFSES software in three areas of control, Egress and general safety. In SPSS software version 21, linear regression and ANOVA tests were used to determine the relationship between variables. Results: Of the 79 commercial complexes studied, only 8 in control area and 4 in general area achieved acceptable risk level. None of them achieved an acceptable score in the Egress. According to the results, there was no significant relationship between risk levels and height, type and activity Coefficient of them(p>0.05). However, between Occupancy Coefficient of complexes with fire safety risk levels of control(p<0.001) and general(p= 0.013) and between construction with all risk levels ((pEgress= 0.004), (pControl & pGeneral<0.001)) There was a significant relationship. Conclusion: The results showed the current situation of the studied commercial complexes is prone to cause a disaster in the 12th district of Tehran; Using the results of this study in urban planning and cross-sectoral communication to improve the safety of commercial complexes in the region is suggested.