مقايسه اثربخشي آموزش ذهن آگاهي و بهزيستي روان شناختي بر اضطراب و رفتارهاي خود مراقبتي در مبتلايان به ديابت نوع دو

Comparison of the Effectiveness of Mindfulness and Psychological Well-being Education on Anxiety and Self-care Behaviors in Patients with Type II Diabetes

ديابت شايع‌ترين بيماري مزمن متابوليك است كه نقش مهمي در افت سلامت و كيفيت زندگي دارد و مبتلايان به آن اضطراب بالا و رفتارهاي خودمراقبتي پاييني دارند. بنابراين، پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي آموزش ذهن‌آگاهي و بهزيستي روانشناختي بر اضطراب و رفتارهاي خودمراقبتي در مبتلايان به ديابت نوع دو انجام شد. مواد و روش ها: اين مطالعه نيمه‌تجربي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه كنترل بود. جامعه پژوهش مبتلايان به ديابت نوع دو ساكن در مناطق يك تا سه شهر تهران و عضو انجمن ديابت تهران در سال 1399 بودند. پس از بررسي معيارهاي ورود به مطالعه، تعداد 75 نفر با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب و با روش تصادفي در سه گروه (هر گروه 25 نفر) جايگزين شدند. هر يك از گروه‌هاي آزمايش به تفكيك با روش‌هاي آموزش ذهن‌آگاهي و بهزيستي روانشناختي براي 10 جلسه 90 دقيقه‌اي (هفته‌اي دو جلسه) آموزش ديدند و گروه كنترل در ليست انتظار براي آموزش قرار گرفت. داده‌ها با سياهه اضطراب و مقياس تجديدنظرشده رفتارهاي خودمراقبتي ديابت جمع‌آوري و با روش‌هاي خي‌دو، تحليل كوواريانس چندمتغيري و آزمون تعقيبي بونفروني در نرم‌افزار SPSS نسخه 19 تحليل شدند. يافته ها: نتايج نشان داد كه آموزش ذهن‌آگاهي و بهزيستي روانشناختي در مقايسه با گروه كنترل باعث كاهش معنادار اضطراب و افزايش معنادار رفتارهاي خودمراقبتي در مبتلايان به ديابت نوع شدند (0/001>P)، اما بين دو روش آموزش ذهن‌آگاهي و بهزيستي روانشناختي در كاهش اضطراب و افزايش رفتارهاي خودمراقبتي در آنان تفاوت معناداري وجود نداشت. نتيجه گيري: با توجه به نتايج مطالعه حاضر، براي بهبود ويژگي‌هاي مرتبط با سلامت مبتلايان به ديابت نوع دو به‌ويژه كاهش اضطراب و افزايش رفتارهاي خودمراقبتي مي‌توان از روش‌هاي آموزش ذهن‌آگاهي و بهزيستي روانشناختي استفاده كرد.

Introduction: Diabetes is the most common chronic metabolic disease, which plays an important role in reducing health and quality of life. Accordingly, diabetic patients suffer from high anxiety levels and low self-care behaviors. The present study aimed to compare the effectiveness of mindfulness and psychological well-being education on anxiety and self-care behaviors in patients with type II diabetes. Materials and Methods: This semi-experimental study was conducted using pretest-posttest design and a control group. The statistical population included all patients with type II diabetes who were the members of Tehran Diabetes Association living in districts 1-3 in Tehran, Iran. After reviewing the inclusion criteria, 75 people were selected using the purposive sampling method and randomly assigned into three groups of 25 people per group. The experimental groups (n=2) participated separately in 10 mindfulness and psychological well-being training sessions for 90 minutes (two sessions per week). On the other hand, the control group was placed on the waiting list for education. The data were collected using an anxiety inventory and revised diabetes selfcare behaviors scale. Subsequently, they were analyzed in SPSS software (version 19) through the chi-square test, multivariate analysis of covariance, and Bonferroni post hoc test. Results: The results showed that mindfulness and psychological wellbeing intervention significantly decreased anxiety and significantly increased self-care behaviors in patients with type 2 diabetes, compared to the control group (P<0.001). However, no significant difference was observed between mindfulness and psychological well-being education regarding a decrease in anxiety and an increase in self-care behaviors (P>0.05). Conclusion: According to the results of the present study, mindfulness and psychological well-being education methods can be utilized to improve the health-related characteristics of the patients with type II diabetes, decrease anxiety, and increase self-care behaviors.