مكان يابي محل دفن بهداشتي و زيست محيطي مواد زائد خطرناك: مطالعه موردي استان قزوين

زمينه و هدف دفع زايدات خطرناك در محيط زيست كه معمولا از طريق دفن آن در مدفن‫هاي ويژه انجام مي‫گيرد، نيازمند در نظرگرفتن مجموعه اي از معيارهاي زيست محيطي و ملاحظات اقتصادي، اجتماعي و مديريتي ويژه مي‫باشد. محل دفن زباله نامناسب مي‫تواند داراي اثرات منفي بهداشتي، اقتصادي و زيست محيطي باشد. در اين راستا پژوهش حاضر در پي يافتن محل مناسب دفن پسماندهاي ويژه استان قزوين كه يكي از مناطق صنعتي كشور است؛ برآمد. روش كار روش اين پژوهش از نوع اسنادي، ميداني و توصيفي -تحليلي بود. در اين مطالعه با استفاده مدل AHP در نرم‫افزار سيستم اطلاعات جغرافيايي به پهنه بندي زمين براي مكان يابي بهينه دفن مواد خطرناك استان قزوين بر پايه 12 معيار (زمين شناسي، شيب، كاربري اراضي، گسل، جهت شيب، جاده‫هاي ارتباطي، شهر و روستاها، رودخانه، چاه‫هاي آب زيرزميني، باتلاق و درياچه سد) ارزيابي شد و نقشه پهنه بندي زمين به دست آمد. در نتيجه حدود مكان انتخاب گرديد. سپس جهت اولويت بندي سايت‫هاي مناسب در ميان محل‫هاي كانديدشده از بازديد ميداني مورد استفاده گرديد. در ادامه جهت انتخاب بهترين سايت در ميان گزينه هايي با اولويت بالاتر، از تكنيك يا روش الك كردن منطقه اي استفاده گرديد. يافته ها در ابتدا نتايج حاصل از تحليل سيستم اطلاعات جغرافيايي و مدل AHP تعداد 11 مكان براي دفن پسماند مشخص نمود. سپس با بررسي هاي ميداني مشخص گرديد كه تعداد شش سايت از مكان هاي مذكور استعداد لازم براي دفن پسماندهاي ويژه را دارا بودند. در نهايت در مرحله ارزشيابي نهايي؛ سايت بشر داراي بيشترين امتياز و حايز رتبه اول گرديد و همچنين سايت صادق آباد با كمترين امتياز رتبه آخر را به خود اختصاص داد. نتيجه گيري براساس نتايج بدست آمده از اين تحقيق سايت بشر براي احداث لندفيل بهداشتي و زيست محيطي به عنوان رتبه اول و بهترين سايت پيشنهاد مي گردد. چنانچه در نظر باشد سايت هاي مختلفي در طي سال هاي توسعه منطقه ايجاد گردد، مي توان از رتبه بندي ارايه شده جهت استفاده متوالي از اين سايت ها براي دفن پسماندهاي ويژه استان استفاده نمود.

Background & objectives: The disposal of hazardous waste in the environment, which is usually done by burying it in a special landfill, requires a set of environmental standards and special economic, social and managerial considerations. Improper landfills can have negative health, economic, and environmental effects. In this regard, the present study seeks to find a suitable landfill for special waste in the industrial province of Qazvin. Methods: In this documentary research method, using AHP model in GIS to land zoning for optimal location of landfills in Qazvin province based on 12 criteria (geology, slope, land use, fault, slope direction, communication roads, cities and villages, rivers, groundwater wells, swamps, and lakes) were assessed and the land zoning map was obtained. As a result, the location limits were selected. Then, field visits were used to prioritize appropriate sites among the nominated sites. Then, to select the best site among the options with higher priority, the technique or method of regional screening was used. Results: At first, the results of GIS analysis and the AHP model identified 11 places for landfilling. Secondly, field studies revealed that six sites from the mentioned places had the necessary talent to bury hazardous waste. Finally, in the evaluation stage; the Bashar site had the highest score and had the first rank, and the Sadegh Abad site had the last rank with the lowest score. Conclusion: Based on the results of this study, the Bashar site for the construction hazardous waste landfills is proposed as the first and best site. If different sites are to be created during the years of development of the region, the provided ranking can be used for consecutive use of these sites for landfilling of hazardous wastes in the province.