تحليل الگوي رشد كالبدي- فضايي شهرها از طريق آمار فضايي در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي (مطالعه موردي: شهر گرگان)

برنامه­ريزي شهري از گذشته تا به امروز بيشتر بر اساس توجه به عوامل كالبدي پيش رفته است­ تا جايي كه اساس برنامه­ها و طرح­هاي شهرسازي و برنامه­هاي شهري را عمران شهر و فضاهاي كالبدي­, تحت تأثير خود قرار داده است­. شهر محصول روابط و مناسبات پيچيده اقتصادي و اجتماعي است و ناهمگوني­هاي فضايي آن بازتاب فرايندهاي در هم بافته فرهنگي­– اجتماعي و سياسي– اقتصادي در طي تاريخ در بستر طبيعت بوده است­. شناخت الگوي رشد فضايي شهرهاي اصلي مناطق و كشورها، براي تدوين سياست­هاي مناسب و دستيابي به توسعه پايدار امري اساسي است. دستيابي به اين مهم نيز نيازمند استفاده از روش­ها و ابزارهاي مناسب و پيشرفته مي­باشد. اين مقاله باهدف مطالعه رشد و توسعه فضايي شهر گرگان با استفاده از مدل‌هاي تحليل فضايي و تكنيك‌هاي مربوط به خودهمبستگي فضايي با استفاده از GIS نگارش يافته است. بر اين اساس به‌منظور تحليل توسعه فضايي شهر گرگان فرضيه پژوهشي مطرح شد و به روش توصيفي­–تحليلي ارزيابي شد. بر اين اساس از روش‌هاي مختلف آمار فضايي و تكنيك­هاي خودهمبستگي فضايي ازجمله تحليل خوشه‌بندي، ضرايب موران و گري، G عمومي، تحليل لكه­هاي داغ استفاده‌شده است­. نتايج نشان مي­دهد كه شهر گرگان، الگوي رشد تصادفي متمايل به خوشه‌اي را با شكل‌گيري دو لكه داغ در بخش جنوب و شرق شهر و يك لكه سرد در بخش شمال تجربه نموده است.