رابطه پوشش بيمه‌اي بر استفاده خانوارهاي ايراني از خدمات دندان‌پزشكي

The relationship between insurance coverage on Iranian Households' use of dental services

مقدمه: سلامتي همواره يكي از مهمترين دغدغه‌هاي بشر بوده است و بدون سلامت دهان و دندان، سلامت عمومي بدن تأمين نمي­شود. بيمه درماني داشتن همواره از عوامل تسهيل كننده استفاده از خدمات درماني بوده است و اين پژوهش در راستاي شناسايي و تعيين تأثير پوشش بيمه اي بر استفاده از خدمات دندان‌پزشكي خانوار در كشور ايران مي‌پردازد. روش بررسي: مطالعه حاضر از نوع مطالعات تحليلي-توصيفي و مقطعي است و بر اساس آناليز داده­هاي مستخرج از پيمايش ملي هزينه-درآمد خانوار طي سال‌هاي 1391-1396، در سال 1398 انجام ‌شده است. جهت برآورد اثر متغيرهاي مستقل بر متغير وابسته از مدل رگرسيون لاجيت استفاده شد. حجم نمونه مورد بررسي اين مطالعه در مناطق روستايي 116469 خانوار و در مناطق شهري 112685 خانوار و درمجموع 229154 خانوار براي كل كشور بوده است. به‌منظور تحليل داده­ها در اين مطالعه از نرم‌افزار 14 STATA استفاده شد. يافته‌ها: از 229154 خانوار مورد مطالعه 11392 خانوار ( 98/4 درصد) طي دوره 6 ساله اين مطالعه از خدمات دندان‌پزشكي استفاده داشته اند نتايج نشان مي­دهد استان‌هاي با سطح توسعه يافتگي بالا (ازنظر دسترس به خدمات بهداشتي-درماني) استفاده خدمات دندان‌پزشكي بالاتري داشتند (001/0 > p-value). خانوار ساكن مناطق شهري، داراي پوشش بيمه­اي، داراي تعداد افراد باسواد بيشتر، خانوار داراي تعداد سالمند كمتر بيشتر از خدمات دندان‌پزشكي استفاده كرده­اند (001/0 > p-value). خانوار ثروتمند (پنجك هاي درآمدي بالاتر) نسبت به خانوار فقير (پنجك هاي درآمدي پايين‌تر) و خانواري كه خودمراقبتي دهان و دندان داشتند( مصرف نخ دندان، مسواك و خميردندان) نسبت به خانواري كه اين مراقبت را نداشتند بيشتر از خدمات دندان‌پزشكي استفاده كرده بودند (001/0 > p-value). نتيجه‌گيري: مداخلات مؤثر مبتني بر شواهد براي بهبود استفاده از خدمات دندان‌پزشكي در بين خانوارهاي بدون بيمه درماني، داري افراد سالمندان، وضعيت تحصيلات پايين و زندگي در استان‌هاي كمتر توسعه يافته و خانوار ساكن روستاها بايد در اولويت سياستگذاران و برنامه ريزان اين حوزه قرار گيرد.

Introduction: Health has always been one of the most important concerns of mankind, and without oral and dental health, the bodychr('39')s general health cannot be guaranteed. Having health insurance has always been one of the factors facilitating the use of health services and this study is aimed to identify and investigate the impact of insurance coverage on the use of family dental services in Iran. Methods: The present study is a descriptive-analytical and cross-sectional study based on data from National Expenditure Survey by Statistics Center of Iran during 2013-2012. Logistic regression model was used to estimate the effect of independent variables on the dependent variable. The sample size of the study was 116469 households in rural areas and 112685 households in urban areas and 229154 households in the country as a whole. Data were analyzed using Microsoft Access, Microsoft Excel and 14 STATA software. Results: Of the 229,154 households surveyed, 11,392 households (4.98%) had dental services during the 6-year period. The results show that provinces with a high level of development (in terms of access to health services) had higher use of dental services (p-value<0/001). Urban households with insurance coverage, more literate people, and households with fewer elderly people have used dental services (p-value<0/001). Wealthier households (higher income quintiles) than poor households (lower income quintiles. and families that had self-care (using floss, toothbrushes and toothpaste) had more dental services than families who did not (p-value<0/001). Conclusion: Effective evidence-based interventions to improve the use of dental services among uninsured households, elderly people, low education status, residents of less developed provinces, and rural households should be prioritized by policy makers and planners.