تاثير آموزش مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي پيشگيري‌كننده از بيماري هپاتيت B در رابطان بهداشتي

Effect of Education Based on Health Belief Model on Preventive Behaviors of Hepatitis B Disease in Health Volunteers

اهداف: عفونت ويروسي هپاتيت B يك مشكل عمده بهداشتي در سراسر جهان است. هدف از مطالعه حاضر، تعيين تاثير آموزش مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي پيشگيري‌كننده از بيماري هپاتيت B در رابطان بهداشتي بود. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه نيمه‌تجربي كه در سال 1394 در شهر ملاير انجام شد، 128 نفر از رابطان بهداشتي از 8 مركز بهداشتي درماني اين شهر به روش نمونه‌گيري تصادفي ساده انتخاب شدند و به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمون و كنترل (هر گروه 64 نفر) قرار گرفتند. مداخله در 4 جلسه 40 دقيقه‌اي انجام و اطلاعات سه ماه بعد به‌وسيله پرسش‌نامه محقق‌ساخته جمع‌آوري شد. اين پرسش‌نامه شامل مشخصات دموگرافيك و سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي و عملكرد بود. داده‌ها با استفاده آزمون‌هاي آماري مجذور كاي، T زوجي، T مستقل و آناليز كوورايانس يك‌طرفه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: قبل از مداخله آموزشي اختلاف معني‌داري بين گروه آزمون و كنترل از نظر سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي وجود نداشت (P>0.05). اما سه ماه بعد از مداخله آموزشي، ميانگين نمرات سازه‌هاي آگاهي، حساسيت درك‌شده، شدت درك‌شده، منافع درك‌شده، موانع درك‌شده، راهنماي عمل داخلي و خارجي، خودكارآمدي و عملكرد بين دو گروه اختلاف معني‌داري نشان داد (P<0.001). نتيجه‌گيري: آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتي مي‌تواند سبب افزايش اتخاذ رفتارهاي پيشگيري‌كننده از بيماري هپاتيت B در رابطان بهداشتي شود.

Aims Hepatitis B virus infection is a major health problem worldwide. The purpose of this study was to evaluate the effect of education based on health belief model on preventive behaviors of hepatitis B disease in health volunteers. Materials & Methods In this semi-experimental study which was conducted in Malayer city in 2015, 128 health volunteers from eight Urban Health Centers in this city were selected by simple random sampling method and randomly divided into two groups of experimental and control (64 people in each group). Intervention was performed in four 40-minute sessions and data were collected by a researcher-made questionnaire after 3 months. The questionnaire included demographic characteristics and constructs of health belief model and performance. Data were analyzed by Chi-square test, paired t-test, independent t-test, and oneway analysis of covariance (ANCOVA). Findings Before the intervention, there was no significant difference between the experimental and control groups in terms of health belief model constructs (p>0.05). But three months after the intervention, the mean scores of constructs of knowledge, perceived sensitivity, perceived intensity, perceived benefits, perceived barriers, internal and external action guide, self-efficacy, and performance showed significant difference between the two groups (p<0.001). Conclusions Education based on health belief model can increase the adoption of preventive behaviors of hepatitis B in the health volunteers.