نسبت ميان دين وفرهنگ درتلقي هاي جامعه شناختي

اديان الهي هم خود ظرفيت بسيارغني وتجديد شونده اي براي توليد وعرضه يك فرهنگ متعالي متناسب باظرفيت هاي آموزه اي واهداف ورسالت اين جهاني خود به بشراجتماعي دارند وهم بسته به ظرفيت آموزه اي، موقعيت اجتماعي، كميت وكيفيت مواليان، نحوه تعامل آنهاباتعاليم وحياني، قرائت هاوتفسيرهاي ارائه شده ازسوي دين پژوهان، فرصت هاومحدوديت هاي محيطي و...‌ نقش بسيارقاطع وتعيين كننده اي درهدايت وراهبري، پالايش وپيرايش، شكوفايي وتعالي ظرفيت ها، صيانت وپاسداري، تعميق وتثبيت، اعتباريابي وقداست بخشي، كمك به دروني سازي، افزايش انگيزه هابراي التزام ورزي نظري وعملي؛ فرهنگ هاي عرفي ومولفه هاي مختلف آن دارند. ازاين رو، نسبت ميان دين وفرهنگ ونحوه تعامل آندو بويژه درفرايند تاريخ اجتماعي بشر، ازجمله موضوعاتي است كه عموماازسوي جامعه شناسان دين مطرح شده ودرمقام پاسخ بدان، ديدگاهها ومواضع مختلفي اتخاذ شده است. اين نوشتاردرصدد است تابرخي ازمهم ترين اين مواضع را ازمنابع ومتون مربوط استخراج ومورد واكاوي وتحليل قراردهد. براين اساس، سوال اصلي آن نسبت هاي محتمل ميان دين وفرهنگ به مثاله دونظام معنايي جامع درمقام تحقق وعينيت اجتماعي ازمنظرجامعه شناختي است.روش اين مطالعه در مقام گردآوري اطلاعات، اسنادي و در مقام تشريح و استنتاج، تحليل محتواي كيفى است. نتايج حاصل از اين مطالعه آن گونه كه در توضيحات ضمنى و جم عبندي پايانى انعكاس يافته، اين شد كه جامعه شناسان دين، هريك بسته به موضعى كه در باب چيستى، چرايى، جايگاه اجتماعى، كاركرد دين و ارزيابى اين كاركردها اتخاذ كرده اند، به نسب تسنجى ميان دين و فرهنگ پرداخته و طرح ديدگاه كرده اند.