معرفي ضرابخانه‌هاي مسكوكات اسكندر در موزه فلك‌الافلاك خرم‌آباد، لرستان

مسكوكات ازجمله مدارك ارزشمند جهت مطالعه‌ي ساختار اقتصادي، سياسي و فرهنگي دوره‌هاي تاريخي متفاوت به‌شمار مي‌آيند. منابع تاريخي در مورد اسكندر تصويري مبهم از وي را در ذهن متصور مي‌سازند؛ ولي بخش درخورتوجهي از مجموعه سكه‌هاي اسكندر به‌علت اطلاعاتي كه دربر دارند، از منابع دست اول در پژوهش‌هاي باستان‌شناسي و تاريخي به‌شمار مي‌آيند. درخصوص بازشناسي سكه‌هاي اسكندر مطالعاتي در خارج از ايران منتشر شده است، اما مطالعات سكه‌شناسي اين مسكوكات در ايران هنوز داراي نواقص بسياري مي‌باشد. براين اساس در اين پژوهش براي نخستين‌بار به معرفي ضرابخانه‌هاي مسكوكات اسكندر براساس مسكوكات يك‌درهمي وي در موزه فلك‌الافلاك لرستان پرداخته شده است. 23 سكه‌ي يك‌درهمي نقره‌ي «گونه‌ي اسكندر» در اين مجموعه نگه‌داري مي‌شوند. از اين مجموعه، 20 سكه قابل شناسايي مي‌باشند. سه سكه‌ي ديگر به‌دليل فرسايش فراوان قابل شناسايي نبودند. اين پژوهش به روش توصيفيتحليلي با بررسي اسناد كتابخانه‌اي و مطالعات ميداني به گردآوري داده‌ها پرداخته است. پرسشهاي پژوهش عبارتنداز: 1 روند ضرب سكه در زمان اسكندر و جانشينانش چگونه و مسكوكات موجود در موزه فلك‌الافلاك متعلق به چه ضرابخانه‌هايي هستند؟ 2 علت ضرب شدن سكه‌هاي يك‌درهمي چه بوده و كدام ضرابخانه‌ها به ضرب اين مسكوكات پرداختند؟ 3 چرا مسكوكات يك‌درهمي اسكندر در لرستان يافت شدند؟ بنابر بررسي سكه‌شناسي ازقبيل قرائت خطوط روي مسكوكات، بررسي اوزان، نشان‌ها‌ي روي مسكوكات و مقايسه‌ي آن‌ها با ديگر مجموعه‌ها مي‌توان بيان كرد اين مسكوكات در ضرابخانه‌هاي شهرهاي لمپساكوس، ابيدوس، كالفون، مايلاسا، سارد و مگنسيا2 ضرب شده‌اند كه همگي متعلق به آسياي‌صغير هستند. اين ضرابخانه‌ها از مهم‌ترين ضرابخانه‌هاي يك‌درهمي (نقره) اسكندر به‌شمار مي‌رفتند كه چند سال پس از تسلط وي بر آسياي‌صغير به ضرب يك‌درهمي پرداختند. مسكوكات، بين سال‌هاي 323-297 ق.م. ضرب شده‌اند و مربوط به آخرين سال حيات اسكندر تا پيش از اتمام نبردهاي جانشينانش مي‌باشند. حضور اين مسكوكات در لرستان ممكن است در ارتباط با حوادث سياسي رخ داده‌ي آن زمان، ازجمله نبردهاي پياپي جانشينان اسكندر باشد. ازطرفي ممكن است مسكوكات از طريق داد وستد وارد لرستان شده‌اند.