تبيين كاركرد دفاعي سكونتگاه ‏هاي زيرزميني ايران (مطالعۀ موردي: شهر زيرزميني گلستان نير)

ايران، به‏لحاظ جغرافيايي، دريكي از نقاط مهم ارتباطي بين شرق و غرب قرار دارد. سكونت و استقرار در چنين موقعيتي، همواره، حملات پي‏درپي اقوام مختلف را همراه داشته است. ساكنان اين سرزمين هميشه به اتخاذ تدابيري لازم براي تاب‏آوري در برابر امواج تهديدات مختلف اقدام كرده‏اند. مردم ايران‌زمين سكونتگاه‏ها و شهرهاي زيرزميني را، كه معمولاً ماهيت مخفي دارند، بيشتر مواقع، زير يا كنار شهرها يا سكونتگاه‏هاي متعارف ايجاد مي‏كردند تا در مواقع خطر به داخل آن‏ها پناه ببرند. هدف از اجراي اين پژوهش بررسي نقش تهديدات و موقعيت جغرافيايي در چگونگي شكل‏گيري شهرهاي زيرزميني در ايران است. پرسش تحقيق اين است كه نقش جغرافيا و اقدامات دفاعي در چگونگي شكل‏گيري سكونتگاه‏هاي زيرزميني در ايران چه بوده است؟ از روش تحقيق توصيفي‏ تحليلي، پيمايشي، و روش تجزيه و تحليل مقايسه‏اي و تطبيقي براي دسته‏بندي و تحليل داده‏ها استفاده شده است. نتايج تحقيقات ميداني و بررسي‏هاي اسنادي نشان مي‏دهد موقعيت جغرافيايي و الزام‏هاي دفاعي از مهم‏ترين عوامل شكل‏گيري بسياري از اين سكونتگاه‏هاست.يكي از نمونه‏هاي بارز در اين مورد شهر زيرزميني گلستان در اطراف نير اردبيل است. اين شهر زيرزميني همانند«درينكويو»در محيطي واقع است كه چندين سكونتگاه يا روستاي زيرزميني صخره‏اي پيرامون آن قرار دارد و ماهيت متفاوتي با روستاهايي مثل ميمند و كندوان دارند و فقط از فاصله بسيار نزديك قابل تشخيص‏اند.