علل تشكيل مجلس مؤسسان در سال 1328ش/1949م و نقش آن در نهضت امام خميني (ره)

هدف: يكي از اقدامات چالش برانگيز در اوايل سلطنت محمدرضا شاه، برپايي مجلس مؤسسان بود كه در آن، حق انحلال مجلس شوراي ملي و مجلس سنا به مقام سلطنت تفويض گرديد. شاه با استناد به اين مصوبه، در اوايل سال 1340ش/1961م، مجلس را منحل نمود و در دوره طولاني تعطيلي مجلس، قوانين زيادي توسط دولت تصويب گرديد كه برخي از آنها مخالف شريعت اسلام بودند و منجر به شكل‌گيري نهضتي ديني و مردمي گرديد. هدف از اين پژوهش آن است كه علل مؤثر در برپائي مجلس مؤسسان و بازتاب آن در نهضت امام خميني(ره) مورد شناسائي و بررسي قرار گيرند. روش‌شناسي پژوهش: پژوهش حاضر با روش توصيفي تحليلي از نوع تاريخي، صورت گرفته است و داده‌هاي مربوطه از ميان منابع معتبر، شامل كتب دست اول، اسناد آرشيوي، روزنامه‌هاي قديمي، متون سخنراني‌ها و خاطرات افراد مطلع گردآوري و تحليل شده است. يافته‌ها: يافته‌هاي تحقيق حاكي از آن است كه محمدرضا شاه به تشكيل حكومت فردي گرايش داشت و براي تحقق آن، مجلس مؤسسان برپا گرديد و از سوي ديگر امام خميني(ره) كه خواهان تشكيل حكومت اسلامي بودند، به شيوه‌اي منطقي و قانوني، يكي از محورهاي نهضت انقلابي را در مبارزه با آن استوار نمودند. نتيجه‌‌گيري: برپايي مجلس مؤسسان سرآغاز از بين رفتن مشروعيت سياسي رژيم بود كه با كودتاي 28 مرداد تعميق يافت. با تصويب قوانين غيراسلامي در دوران انحلال مجلس و شكل‌گيري قيام 15 خرداد به رهبري امام خميني(ره)، مشروعيت مذهبي رژيم نيز از بين رفت و زمينه‌هاي فروپاشي آن را فراهم نمود.