بررسي كيفيت رودخانه زرينه رود با استفاده از مدل شبيه سازي QUAL2K

زمينه و هدف رودخانه زرينه رود يكي از رودخانه هاي مهم دايمي و پرآب استان آذربايجان غربي است كه در حوضه آبريز درياچه اروميه قرار دارد. در اين مطالعه با هدف بررسي كيفيت بخشي از رودخانه زرينه رود به طول 57/5 كيلومتر از محل خروجي سد تنظيمي نوروزلو تا محل تخليه به درياچه اروميه از مدل شبيه سازي كامپيوتري QUAL2K استفاده گرديد. روش كار پارامترهاي انتخابي مدل شامل: دبي، اكسيژن محلول (DO) و اكسيژن مورد نياز بيوشيميايي بود. زمان انتخابي براي شبيه سازي ارديبهشت 1397 انتخاب گرديد. كاليبراسيون مدل با استفاده از تعيين ضرايب اكسيداسيون مواد كربني و ضريب هوادهي مجدد رودخانه، با استفاده از روش ميانگين جذر مربعات خطا ((RMSE انجام گرديد. يافته ها نتايج تحقيق حاكي از آن بود كه در پايين دست سد تنظيمي نوروزلو بدليل دريافت فاضلاب كشتارگاه دام، كارخانه قند، فاضلاب هاي شهري، روستايي و زهاب هاي كشاورزي تغييرات چشمگيري در پارامترهاي كيفي رودخانه به وجود آمده است. نتيجه گيري به دليل بالا بودن ظرفيت خودپالايي رودخانه ميزان اكسيژن محلول در حد مناسبي بوده و ميزان BOD نيز با وجود افزايش ناگهاني به حد قابل قبولي رسيده بود. از نظر انطباق داده هاي مشاهداتي با نمودار خروجي مدل به غير از دبي جريان در ساير پارامترها انطباق مناسبي وجود داشت كه عدم انطباق داده هاي مشاهداتي دبي جريان با نمودار شبيه‫سازي مي تواند به دليل برداشت هاي غيرمجاز از رودخانه براي مصارف كشاورزي باشد.

Background& objectives: Zarrinehrud River is one of the most important permanent and water-rich rivers in West Azerbaijan province located in the catchment area of Lake Urmia. In this study, to evaluate the quality of the Zarrinehrud River, with a length of 57.5 kilometers from the outlet of Noroozlou to the drainage dam to the Lake Urmia, QUAL2K computer simulation model was used. Methods: The selected parameters of the model included: flow, dissolved oxygen (DO) and biochemically required oxygen. The selected time for the simulation was May 2016. Model calibration was performed by determining the oxidation coefficients of carbonaceous materials and the re-aeration coefficient of the river, using the mean square root of error (RMSE) method Results: The results show that the water quality of the river downstream of the Noruzlu regulatory dam has caused significant changes in the quality parameters of the river due to receiving wastewater from slaughterhouses, sugar factories, urban, rural and agricultural drains. Conclusion: Due to the high self-purification capacity of the river, the amount of dissolved oxygen is appropriate and the amount of BOD has reached an acceptable level despite a sudden increase. In terms of matching the observational data with the output diagram of the model, there was a good fit in other parameters except flow rate. In the case of noncompliance of the observed flow data with the simulation diagram, it may be due to unauthorized withdrawals from the river for agricultural purposes.