كسب مهارت نه گفتن براي رد پيشنهادهاي پرخطر با استفاده ازروش ايفاي نقش در دانش آموزان مقطع راهنمايي

Education of saying no skill to reject high-risk suggestions through role playing model among middle school students

زمينه و هدف: با توجه به اين‌كه، نوجوانان مهارت‌هاي لازم ارتباطي- اجتماعي را ندارند و عدم‌آگاهي كافي دانش‌آموزان در مورد مقابله با پيشنهادهاي پرخطر، دربردارنده عواقب جبران‌ناپذيري است، لذا مطالعه حاضر با هدف تعيين آموزش مهارت نه گفتن براي رد پيشنهادهاي خطرزا با استفاده از ايفاي نقش انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع كارآزمايي ميداني، پيش‌آزمون و پس‌آزمون، دوگروهي و سه مرحله‌ايي است و جامعه پژوهش شامل 63 دانش آموز دختر مقطع راهنمايي شهر اراك در سال1390 بودكه به طور تصادفي سيستماتيك انتخاب شدند. ابزارگردآوري داده‌هاپرسش‌نامه شامل مشخصات فردي- خانوادگي و چك ليست نه گفتن در خصوص مهارت رد پيشنهادهاي خطرزا بود. ابتدا پرسش‌نامه وچك ليست تكميل و سپس آموزش بر اساس مهارت نه گفتن به روش نمايشي و ايفاي نقش انجام شد. بلافاصله و 2 ماه بعد از آموزش مجددا چك ليست مهارت نه گفتن بامشاهده دانش‌آموزان توسط پژوهشگر تكميل شد. داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي و استنباطي با نرم‌افزار SPSS مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. يافته‌ها: بين ميانگين نمره مهارت نه گفتن براي رد پيشنهادهاي پرخطر در هر دو گروه مداخله وكنترل قبل، بلافاصله و 2 ماه بعد از مداخله (به ترتيب (0/001 >p) ) و (0/009=p) تفاوت معني‌داري وجود داشت. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج پژوهش، اجراي مداخلات آموزشي مرتبط با رفتارهاي پيشگيري‌كننده در دانش‌آموزان به منظور تأمين سلامت جسمي، عاطفي و اجتماعي آنان ضروري است. ولي با وجود اين‌كه روش ايفاي نقش داراي قدرت پيشگيري‌كننده از رفتارهاي پرخطر بوده، پيشنهاد مي‌شود پژوهش حاضر با تعداد جلسات بيشتر و تداوم آموزش انجام شود.

Aim and Background: As the adolescents lack necessary social and communicational skills and their inadequate awareness concerning rejection of high risk suggestions imposes them to repairable consequences, the present study aimed to define education of saying no skills to reject high risk suggestions through use of role playing model and a role play. Methods and Materials: This is a field clinical trial. The study population comprised 63 female middle school students selected through systematic random sampling in Arak, Iran in 2011. Data were collected by a questionnaire including questions on personal and familial characteristics and the checklist of saying no to reject high risk suggestions. Firstly, the questionnaire and the checklist was completed and then, the education was conducted based on skill of saying No through role play training method. Immediately after and two months after education, the checklists of saying no skill were completed through researcher's observation of the students. Data were analyzed by descriptive and inferential statistical tests through SPSS. Findings: The mean scores of skill of saying no to reject high risk suggestions showed a significant difference among the subjects before, immediately after and two months after intervention (respectively p=0.000, p=0.009). Conclusions: With regard to obtained results, the necessity to conduct educational interventions concerning preventive behaviors among the students to provide them with physical, emotional and social health is highly notable. As health role playing model has a preventive ability against high risk behaviors, it is suggested to conduct the present study with higher number of sessions and a more constant education