شناسايي موانع و تسهيل‌كننده‌هاي اجتماعي فرهنگي و اقتصادي مشاركت مردمي در احداث و بهره‌برداري از كانال‌هاي آبياري با استفاده از تحليل ميدان نيرو (مورد مطالعه شهرستان ويس)

مشاركت هاي مردمي مهم‌ترين وسيله براي موفقيت برنامه هاي اقتصادي و اجتماعي توسعه به‌ويژه استفاده بهينه از منابع آب در نواحي روستايي به‌حساب مي آيد. با شناخت عوامل مؤثر بر مشاركت روستاييان در حفظ و توسعه منابع آب كشور و ميزان تأثير آن‌ها مي‌توان برنامه‌ريزي‌ها و اقدامات لازم را جهت مشاركت هرچه بيشتر مردم در حفظ و احياء آب در آينده صورت داد و موانع مشاركت را نيز تعديل نمود. از اين‌رو، پژوهش حاضر با هدف شناسايي موانع و تسهيل‌كننده‌هاي اجتماعي فرهنگي و اقتصادي مؤثر بر مشاركت مردمي در احداث و بهره‌برداري از كانال‌هاي آبياري در منطقه ويس با استفاده از روش پيمايش انجام شد. تمام بهره برداران شبكه آبياري ويس به‌عنوان جامعه آماري در نظر گرفته شدند و به روش نمونه گيري تصادفي ساده، نمونه اي به حجم 217 نفر از ميان آن‌ها انتخاب شد. ابزار جمع آوري داده ها پرسشنامه بود كه پس از تأييد روايي و پايايي آن، در بين اعضاي نمونه توزيع شد. براي تحليل داده‌ها از روش تحليل ميدان نيرو با كمك نرم‌افزارهاي  SPSSver20و Pathmakerver 5.5 استفاده شد. نتايج نشان داد كه مشاركت كاربران در مرحله تصميم‌گيري بسيار ضعيف، در مرحله اجرا متوسط و در مرحله بهره برداري و ارزيابي بالا بود. نتايج تحليل نيروهاي تسهيل كننده و بازدارنده مرتبط با عوامل اجتماعي فرهنگي و اقتصادي نشان داد كه در همه موارد، برآيند امتياز نيروهاي بازدارنده بيشتر از برآيند امتياز نيروهاي تسهيل كننده است؛ يعني تمايل به حفظ وضعيت موجود و عدم تغيير در بين بهره برداران منطقه نسبت به تمايل به ايجاد تغيير بيشتر و قوي تر است. سرانجام، پس از شناسايي موقعيت هاي مسأله‌دار و سهم آن‌ها، به‌منظور دستيابي به يك وضعيت مطلوب تر، بعضي از راه حل‌ها براي تضعيف نيروهاي بازدارنده و يا تشديد نيروهاي تسهيل گر يا هر دو پيشنهاد شد.