شناسايي عوامل مؤثر در تغيير كاربري اراضي كشاورزي در حوضه جنوبي آبريز درياچه اروميه: تحليل رفتار بهره‏ برداران

امروزه از تغيير كاربري اراضي كشاورزي و عوامل تشديد كننده آن به‌عنوان يكي از چالش هاي زيست محيطي قرن اخير نام‌برده مي شود. در اين ميان، كشاورزي، وابسته ترين فعاليت به آن به شمار مي رود. در نتيجه، براي درك بهتر موضوع بايد ذي نفعان اين عرصه را شناسايي كرد تا بتوان در مورد رفتار آن‌ها برنامه ريزي انجام داد. در جهت تحقق اين امر، هدف پژوهش حاضر شناسايي عوامل مؤثر بر رفتار كشاورزان نسبت به تغيير كاربري اراضي كشاورزي در حوضه جنوبي آبريز درياچه اروميه با استفاده از تحليل تشخيصي بود. جامعه آماري تحقيق، شامل تمامي بهره برداران بخش كشاورزي منطقه بودند. از ميان جامعه‏ ي آماري نمونه ‏اي به حجم 153 نفر در مرحله اول به‌صورت خوشه اي و سپس در مرحله دوم با استفاده از روش نمونه‏ گيري تصادفي انتخاب شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران پيش بيني گرديد. ابزار اصلي تحقيق، پرسشنامه بود. براي تأييد روايي پرسشنامه از متخصصان بهره گرفته آزمون كروسكال واليس نشان داد كه تفاوت معني داري در رفتار پاسخگويان نسبت به تغيير كاربري اراضي كشاورزي، برحسب سن، شركت در دوره هاي ترويجي و ميزان زمين كشاورزي افراد وجود دارد؛ اما تفاوت معني داري در رفتار پاسخگويان به تفكيك ميزان تحصيلات وجود نداشت. همچنين يافته هاي تحليل تشخيصي نشان داد كه عوامل اقتصادي، نظارتي و مديريتي به ترتيببيشترينتأثير و شركت در دوره هاي ترويجينيزكمترين تأثيررابررفتار كشاورزان داشته است. با توجه به اين نتايج توصيه مي شود مسئولان بخش روستايي و كشاورزي با جذب سرمايه، شرايط را براي توسعه‎ي صنايع دستي و توليدات مختلف روستايي از جمله فرآوري مواد كشاورزي و دامي مهيا نمايند. در نتيجه، كشاورزان و خانواده هاي آن‌ها مي توانند يك درآمد مكمل براي هزينه هاي خانواده داشته باشند.