ارزيابي اثر فلزات سنگين بر ويژگي‌هاي جوانه‌زني بذر گياه كتان (Linum usitatissimum)

Evaluation of the effect of heavy metals on germination characteristics of flax (Linum usitatissimum) seed

به‌منظور بررسي تأثير فلزات نيكل و سرب بر خصوصيات جوانه­زني و رشد گياهچه كتان، آزمايشي به­صورت طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1395 در آزمايشگاه تكنولوژي بذر دانشگاه شاهد اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل مصرف فلزات سنگين سرب ( شاهد، 250، 500 و 750 ميكرومولار) و فلز نيكل (200، 400 و 600 ميكرومولار) بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر فلزات سنگين بر صفات درصد و سرعت جوانه­زني، طول ريشه­چه، ساقه­چه و گياهچه، وزن تر و خشك گياهچه، شاخص طولي بنيه گياهچه و محتواي نسبي آب در سطح احتمال يك درصد معني­دار بود. نتايج نشان داد كه بيش­ترين درصد جوانه­زني (66/98 درصد) و سرعت جوانه­زني (86/11 يك/ روز) در تيمار شاهد بدست آمد. هم­چنين مصرف سرب شاخص­هاي جوانه­زني بذر و رشد گياهچه كتان را نسبت به شاهد كاهش داد. اما سرب داراي اثر بازدارندگي كم­تري بر شاخص­هاي جوانه­زني بذر و رشد گياهچه كتان نسبت به همه غلظت­هاي نيكل داشت. با افزايش غلظت فلز نيكل اثر كاهنده آن افزايش يافت به‌طوري‌كه كم­ترين شاخص­هاي جوانه­زني بذر و رشد گياهچه كتان در غلظت 600 ميكرومولار فلز نيكل مشاهده شد. به­طور كلي نتايج نشان داد كه فلزات نيكل و سرب منجر به كاهش جوانه­زني بذر و رشد گياهچه كتان شدند.

In order to study the effect of nickel and lead metals on germination characteristics and flax seedling growth, a factorial experiment in a completely randomized design (CRD) with three replicates was conducted in Laboratory of Seed Science and Technology, College of Agriculture, Shahed University in 2016. The factors were heavy metals treatment including lead )control, 250, 500 and 750 μm), and nickel (200, 400 and 600 μm). The results of analysis of variance showed that the effect of heavy metals on germination percentage, germination rate, root length, shoot length and seedlings length, seedling fresh and dry weight, viguor of seedling length index and relative water content was significant at one percent probability level. The highest germination percentage (98.66 percent) and germination rate (11.86 1.day) were related to control treatment. Also, using lead metal reduced germination characteristics and flax seedling growth compare to controls. But, the inhibitory effect of lead metal on germination characteristics and flax seedling growth was less compared to all of nickel concentrations. With increasing nickel concentrations the inhibitory effect were increased, therefore the lowest germination characteristics and flax seedling growth were observed in 600 μm nickel concentrations. In general, results showed that nickel and lead metals lead to reduce germination seed and growth of flax