پديد آورندگان :
حسين نژاد، امين دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تنكابن - گروه روانشناسي، تنكابن، ايران , ابوالقاسمي، شهنام دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تنكابن - گروه روانشناسي، تنكابن، ايران , وطن‌خواه، حميدرضا دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تنكابن - گروه روانشناسي، تنكابن، ايران , خلعتبري، جواد دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تنكابن - گروه روانشناسي، تنكابن، ايران
كليدواژه :
مديريت خشم , قصه‌درماني , خودكارآمدپنداري تحصيلي , خودكارآمدپنداري تحصيلي , تاب‌آوري تحصيلي , نارسايي توجه - فزون‌كنشي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: با توجه به اين كه اختلال نارسايي توجه-فزون‌كنشي بر عملكرد تحصيلي و روابط اجتماعي دانشآموز، تأثير منفي مي‌گذارد، بنابراين عدم تشخيص و درمان آن موجب ايجاد مشكلات آسيب‌شناختي جدي در زندگي آنها مي‌شود. بدين ترتيب پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي آموزش مديريت خشم و قصه‌درماني بر خودكارآمدپنداري و تاب‌آوري تحصيلي در دانشآموزان مبتلا به نارسايي توجه-فزون‌كنشي انجام شد.
روش: روش اين پژوهش، نيمه‌آزمايشي با طرح پيشآزمون و پسآزمون با گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه شامل30 دانشآموز پسر 11 الي 12 سال پايه پنجم و ششم ابتدايي مبتلا به نارسايي توجه-فزون‌كنشي شهرستان بندرانزلي در سال 1398 بود كه با روش نمونه‌گيري در دسترس، انتخاب و به صورت تصادفي در 3 دو گروه آزمايشي و يك گروه گواه (10 دانشآموز در هر گروه) جايدهي شدند. جهت جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه‌هاي درجه‌بندي والدين (كانرز، 1990)، تاب‌آوري تحصيلي (مارتين، 2002) و احساس خودكارآمدپنداري تحصيلي (جينكز، 1999) استفاده شد. به گروه مداخله اول، مديريت خشم در 12 جلسه60 دقيقه‌اي و به گروه مداخله دوم، قصه‌درماني در 8 جلسه 45 دقيقه‌اي آموزش داده شد، اما به گروه گواه آموزشي داده نشد. هر سه گروه در سه مرحله پيشآزمون، پسآزمون، و پيگيري مورد ارزيابي قرار گرفتند. به منظور تحليل داده‌ها از تحليل آنكوا و آزمون اندازه‌گيري مكرر استفاده شد.
يافته‌ها: نتايج اين مطالعه نشان داد بين اثربخشي آموزش مديريت خشم و قصه‌درماني بر خودكارآمدپنداري تحصيلي (000/0>P ،2/403=F)، و تاب‌آوري تحصيلي (000/0>P ،992/789=F)، تفاوت معنادار وجود دارد. قصه‌درماني نسبت به آموزش مديريت خشم بر احساس خودكارآمدپنداري تحصيلي، (001/0>P)، وآموزش مديريت خشم نسبت به قصه‌درماني بر تاب‌آوري تحصيلي دانشآموزان، مؤثرتر بوده است (001/0>P). همچنين بين اثربخشي آموزش مديريت خشم و قصه‌درماني بر خودكارآمدپنداري (000/0>P ،407/116=F2/588)، و تاب‌آوري تحصيلي در مرحله پيگيري دوماهه (000/0>P ،648/385=F3/086)، تفاوت معنادار مشاهده شد.
نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد قصه‌درماني نسبت به آموزش مديريت خشم در افزايش خودكارآمدپنداري تحصيلي، و آموزش مديريت خشم نسبت به قصه‌درماني در افزايش تاب‌آوري تحصيلي، مؤثرتر بود. قصه‌درماني به دليل تسهيل در آموزش وكمك به شكل‌گيري رفتار كارآمد و برآورده شدن نيازهاي عاطفي دانشآموزان، مؤثر است. همچنين روش مديريت خشم از طريق آموزش تكنيكهاي حل مسئله، به افزايش خودمهارگري، سازش‌يافتگي روان‌شناختي، روابط بين‌فردي سازش‌يافته، و عملكرد مثبت در تكاليف تحصيلي منجر شد.
چكيده لاتين :
Background and Purpose: Whereas Attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) negatively affects the studentschr('39') academic performance and social relations; hence, failure to diagnose and treat it may result in serious pathological problems in their future life. Therefore, present study was done to compare the effectiveness of anger management training and narrative therapy on academic self-efficacy and academic resilience in students with ADHD.
Method: The present study was a quasi-experimental research with pretest-posttest control group design. The sample included thirty 11 to 12 -year old male students with ADHD who were studying at grades five and six of primary school in Bandaranzali in 2019. They were selected by convenience sampling and then randomly assigned to two experimental groups and one control group (10 students per group). To collect the data, Parent Rating Scale (Conners, 1990), Academic Resilience Questionnaire (Martin, 2002), and Academic Self-efficacy Scale (Jinks, 1999) were used. The first experimental group received twelve 60-min sessions of anger management training and the second experimental group received eight 45-min sessions of narrative therapy whereas the control group underwent no intervention. All the three groups were assessed at pretest, posttest and follow-up stages. ANCOVA and repeated measurers ANOVA were used to analyze the data.
Results: Results showed that there was a significant difference between anger management training and narrative therapy in terms of their effectiveness on academic self-efficacy (F=403.2, P<0.000) and academic resilience (F=789.992, P<0.000). Considering academic self-efficacy, narrative therapy was more effective than anger management therapy (P<0.001) and in terms of academic resilience, anger management training was more effective than narrative therapy (P<0.001). Also, there was significant difference between anger management therapy and narrative therapy in terms of their effect on academic self-efficacy (F2.588=116.407, P<0.000) and academic resilience (F3.086=385.648, P, 0.000) in two-month follow-up period.
Conclusion: Results showed that narrative therapy was more effective than anger management training in terms of increasing the academic self-efficacy. However, anger management training was more effective than narrative therapy in increasing academic resilience. By facilitating training, helping to behavior shaping and satisfying the affective needs of students, narrative therapy can be effective. Also, through training the problem-solving techniques, anger management training can result in self-control improvement, psychological adaptation, adaptation in interpersonal relations and positive performance in tasks.
