اثربخشي برنامه آموزش كنترل قُلدري بر عزت نفس و خودپنداره تحصيلي دانش آموزان قُلدر

The Effectiveness of Control Bullying Training on Self-Esteem and School Self-Concept in Bully Students

سابقه و هدف: امروزه قلدري و روش‌هاي پيشگيري و كنترل آن مورد توجه عموم پژوهشگران حوزه تعليم و تربيت قرار گرفته است. لذا هدف از پژوهش حاضر تعيين اثربخشي برنامه آموزش كنترل قلدري بر عزت‌نفس و خودپنداره تحصيلي دانش‌آموزان قلدر بود. روش بررسي: جامعه آماري شامل دانش‌آموزان پسر 14 تا 17 ساله مدارس دولتي شهر تهران در سال تحصيلي 98-97 بود. تعداد 40 نفر (20 نفر گروه كنترل و 20 نفر گروه آزمايش) به روش تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل گمارده شدند. با بهره‌گيري از يك طرح آزمايشي پيش‌آزمون-پس‌آزمون و پيگيري يك‌ماهه با گروه كنترل، دانش‌آموزان ابتدا پرسشنامه‌هاي قلدري Harter، عزت‌نفس روزنبرگ و خودپنداره تحصيلي را تكميل كردند و سپس كاربندي آزمايشي آموزش كنترل قلدري در 8 جلسه بر روي گروه آزمايش اجرا و بعد از اتمام جلسات پس‌آزمون براي هر دو گروه ارائه شد. پس از آن پيگيري يك‌ماهه به اجرا درآمد. براي تحليل داده‌ها از روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري‌هاي تكراري استفاده شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه برنامه آموزشي كنترل قلدري بر عزت‌نفس (10/796=F و 0/002=p) و خودپنداره تحصيلي (7/971=F و 0/008=p) بين دو گروه در سه مرحله ارزيابي تفاوت معني‌داري ايجاد كرده است. به اين معني كه آموزش كنترل قلدري باعث ارتقاي عزت‌نفس و خودپنداره تحصيلي دانش‌آموزان قلدر شد. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج آموزش كنترل قلدري بر عزت‌نفس و خودپنداره تحصيلي دانش‌آموزان 14 تا 17 ساله اثربخش بوده و مي‌توان از اين آموزش جهت كنترل قلدري و خشم دانش‌آموزان استفاده كرد. لذا آگاهي والدين، معلمان، مديران و ساير متخصصان از اين آموزش‌ها حائز اهميت است.

Background and Objectives: Today, bullying and its methods of prevention and control have attracted the attention of researchers in the field of education. Therefore, the purpose of this study was to examine the effectiveness of control bullying training on self-esteem and school self-concept in bully students. Materials and Methods: The statistical population included male students in the range 14-17-year-old of public schools in Tehran during the academic year of 2018-19. A total of 40 subjects (20 controls and 20 experimental groups) were randomly assigned into two groups of experimental and control groups. Using a pilot, pre-test, post-test, and follow-up one month with the control group, Hartler's bullying and Rosenberg self-esteem and school self-concept questionnaires were completed. Then, experimental testing of control bullying training was performed in 8 sessions on the experimental group and after the completion of the sessions the post-test was presented to both groups. After that, a month's follow-up was carried out. For data analysis, analysis of repeated measurements was used. Results: The results showed that the control bullying training program on self-esteem (F=10.796 and p=0.002) and school self-concept (F=7.971 and p=0.008) between the two groups made a significant difference in the three stages of evaluation. This means that control bullying training helped to promote self-esteem and self-concept of bullying victims. Conclusion: Based on the results of bullying control training, self-esteem, and self-concept of students aged 14-17 years have been effective and can be used to control the students' bullying and anger. Therefore, the awareness of parents, teachers, managers and other professionals is important for these training.