پديد آورندگان :
نيازمرادي مارال دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , كاظمي حسين دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , قادري‌فر فرشيد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان
كليدواژه :
توزيع مكاني بارش , كريجينگ , نيم‌تغييرنما , gis , روش‌هاي درون‌يابي كلاسيك و زمين آمار
چكيده فارسي :
بارندگي يكي از مهم ترين عوامل اقليمي است كه از تغيير پذيري زماني و مكاني بسيار زيادي برخوردار است. تعيين مقدار بارش در هر منطقه در توسعه و مديريت اراضي كشاورزي، به خصوص مناطق ديم، نقش قابل توجهي دارد. در اين پژوهش به منظور تخمين و تهيه نقشه تغييرات بارش هاي سالانه، فصلي (بهاره و پاييزه) و ماهانه (آبان، آذر، ارديبهشت و خرداد) در اراضي كشاورزي شهرستان گرگان، از روش‌هاي مختلف درون‌يابي كلاسيك و زمين‌آماري مانند كريجينگ، وزن دهي براساس معكوس فاصله، تابع پايه شعاعي و چند جمله اي موضعي استفاده شد. جهت ارزيابي اين روش ها، از شاخص هاي اعتبارسنجي ميانگين مطلق خطا (mae) و جذر ميانگين مربعات خطا (rmse) كمك گرفته شدند. نتايج نشان داد كه براساس كمينه مقدار شاخص‌هاي ياد شده، براي تخمين بارش سالانه، بارش بهاره، بارش آبان ماه، بارش ارديبهشت ماه و بارش پاييزه روش چند جمله‌اي موضعي بهترين روش است. در تخمين بارش آذر ماه و خرداد ماه، روش هاي كريجينگ مدل گوسي و مدل چند ربعي تابع پايه شعاعي به ترتيب بيش ترين دقت را از خود نشان دادند. روش وزن دهي عكس فاصله به دليل ميزان بالاي شاخص هاي اعتبار سنجي، به عنوان نامناسب ترين روش در نظر گرفته شد. نقشه هاي تهيه شده انواع بارش نشان داد كه مقادير متغير بارش، از شمال به سمت جنوب شهرستان افزايش يافته و شرايط بسيار مستعدي جهت كشت ديم غلات پاييزه ايجاد مي كنند، اما در مجموع 553/75 درصد و 27/77 درصد از اراضي مياني و شمالي شهرستان، به ترتيب از نظر ميزان بارش خرداد ماه و بارش بهاره براي اين محصولات در پهنه مستعد و نيمه مستعد قرار گرفتند.
چكيده لاتين :
Precipitation is one of the most important climatic factors with high variations in time and
space. Determination of the amount of precipitation in different regions is very important in
development and management of agricultural lands especially in rainfed farming. In this research,
in order to estimate and provide maps of the variation of annual, seasonal (spring and autumn) and
monthly (November, May, December and June) precipitations in the agricultural lands of Gorgan
county, different interpolation methods such as Kriging, inverse distance weighting (IDW), radial
basis functions (RBE) and local polynomial interpolation (LPI) were used. The performance criteria
for evaluation of these methods were Mean Absolute Error (MAE) and Root Mean Square Error
(RMSE). The results showed that, based on the minimum of these indices, local polynomial
interpolation was the best method to estimate the annual, spring, November, May and autumn
precipitations. In estimation of December and June precipitations, Gaussian (Kriging) and multiquadric
(RBF) presented the most accurate results, respectively. Also, the inverse distance
weighting (IDW) was found to be the worst method, with the highest error statistically. The
produced maps in Gorgan county showed that most rainfall variables were in high suitable
condition for rainfed farming of cereals, and these values were increased from north to south. In
general, 53.75 and 27.77 percent of the studied areas were suitable and less-suitable for these crops
according to June and spring rainfall maps in the central and north lands of the county, respectively
