اثربخشي درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر اضطراب و تنيدگي مادران داري كودك با اختلال نارسايي توجه/ فزون كنشي

Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Anxiety and Stress in Mothers of Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

زمينه و هدف: نارسايي توجه/ فزون­ كنشي يكي از شايع­ترين اختلال­ ها در بين كودكان است كه با نشانه­هايي مانند فزون­ كنشي،بيش­ برانگيختگي، حواس­پرتي، و نارسايي توجه همراه است. به دليل مشكلاتي كه اين كودكان در خانواده ايجاد مي­ كنند، والدين آنها به خصوص مادران از هيجان­ هاي منفي بسياري مانند اضطراب و تنيدگي رنج مي­برند. بنابراين، هدف اين پژوهش بررسي اثربخشي درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بركاهش تنيدگي و اضطراب مادران داراي فرزند با اختلال نارسايي توجه/ فزون­ كنشي بود. روش: پژوهش حاضر از نوع نيمه ­آزمايشي با طرح پيش­آزمون - پس­آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماري اين مطالعه شامل تمامي مادران كودكان با اختلال نارسايي توجه/ فزون ­­كنشي مراجعه كننده به مراكز مشاوره شهر اصفهان در سال تحصيلي 1396 بود كه نمونه ­اي به حجم 30 مادر بر اساس ملاك ­هاي ورود و خروج از پژوهش و با روش نمونه­گيري در دسترس، انتخاب شده و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و گروه گواه جايدهي شدند (15 مادر در هر گروه). هر دو گروه در دو مرحله پيش­ آزمون و پس­ آزمون با استفاده از فرم كوتاه پرسشنامه اضطراب و تنيدگي (لوي­ باند، 1995) مورد ارزيابي قرار گرفتند. افراد گروه آزمايش طي 8 جلسه 90 دقيقه ­اي، درمان مبتني بر پذيرش و تعهد دريافت كردند؛ اين در حالي بود­كه گروه گواه هيچ­ گونه مداخله ­اي را دريافت نكردند. داده ­هاي به دست آمده با آزمون تحليل كواريانس مورد وارسي قرار گرفتند. يافته ­ها: نتايج نشان داد كه پس از مداخله، ميانگين نمرات اضطراب (0/01P< ، 22/13F=) و تنيدگي گروه آزمايش (0/01P< ، 18/17F=) به طور معناداري كمتر از گروه گواه بود. نتيجه­ گيري: نتايج حاصل از پژوهش حاضر نشان دهنده سودمندي درمان مبتني بر پذيرش و تعهد بر تنيدگي و اضطراب مادران داراي كودك با اختلال نارسايي توجه/ فزون­ كنشي بود. اين درمان به مادران آموزش داد تا بتوانند از افكار آزاردهنده رهايي يابند و به جاي فاصله گرفتن، رويدادها را بپذيرند. پذيرش در مادران هنگامي رخ مي­دهد كه هيجانات در حيطه­ آگاهي باشند و به همان صورت كه هستند، تجربه شوند؛ بدون آنكه تلاشي براي تغيير فراواني يا شكل آنها انجام شود.

Background and Purpose: Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is one of the most common disorders among children, which is associated with symptoms such as hyperactivity, hyperarousal, distraction, and attention deficit. Parents of these children, especially their mothers, suffer from negative emotions such as anxiety and stress. Therefore, this study aimed to investigate the effectiveness of acceptance and commitment therapy (ACT) on anxiety and stress in mothers of children with ADHD. Method: This research was a quasi-experimental pretest-posttest control group design. The study population included all the mothers of children with ADHD referring to the counseling centers of Isfahan in 2017. The sample included 30 mothers selected by convenience sampling based on inclusion and exclusion criteria. They were assigned to either the experimental or control group (15 per group). Both groups were assessed by Anxiety and Stress Scale- Short Form (Lovibond, 1995) at pretest and posttest stages. The experimental group received eight 90-min sessions of (ACT), while the control group received no intervention. Data were analyzed by ANCOVA. Results: Results showed that the mean anxiety score (F=22.13, P<0.01) and the mean stress score (F=18.17, P<0.01) significantly decreased in the experimental group in comparison to the control group. Conclusion: The results of the study indicated that ACT was effective in reducing the stress and anxiety in mothers of children with ADHD. This therapy taught mothers to get rid of annoying thoughts and to accept the events instead of getting away from them. Acceptance occurs in mothers when the emotions are in the field of consciousness and are experienced as they are, without an effort to change their frequency or shape.