بررسي سندي متني روايت «الايمان معرفه بالقلب ...» و نا استواري رويكرد ابن حبّان

پاره اي از احاديث امام رضا(ع) به رغم فرازمندي، محل اختلاف محدّثان اهل سنت واقع شده است. از زمره اين احاديث، حديث «الإيمان معرفه بالقلب و إقرار باللسان وعمل بالأركان» است كه توسط إبن ابي داوود سجستاني نقل و مورد قبول قرار گرفته، اما ابن حبّان بُستي، آن را بي پايه شمرده است. ارزيابي رجالي سند حديث مذكور و دستيابي به پيام آن، موضوع مقاله حاضر است. رهاوردِ محققان اين جُستار حاكي است گرچه اين حديث، فاقد وثوق سندي است، اما از وثاقت صدوري و محتوايي برخوردار است؛ زيرا متن آن به سبب برخورداري از انواع متابعات و شواهد در اوج صحّت و بلكه در سطح متواتر معنوي قرار دارد. اين حديث مبيِّن اركان سه گانه ايماني است كه حيات طيبه را تضمين و باور مرجئه كه عمل به فرايض را خارج از حقيقت ايمان تلقي كرده اند، دستخوش چالش مي سازد.