تبيين كاربست حس معنوي مكان جايگزين مفهوم حس‌مكان (نمونه شاهد: حرم امام رضا(ع))

امروزه مفهوم حس‌مكان به عنوان ابزاري براي سنجش و تبيين كيفيت فضا به كار مي‌رود؛ با اين حال اين ابزار در فضاهايي با زمينۀ حافظۀ جمعي، نمي تواند معتبر باشد. لذا تدوين چارچوبي كه به ابعاد معنوي فضا توجه كند، ضروري است و توجه به تدوين راهبرد سنجش حس معنوي مكان ضروري به نظر مي‌رسد. هدف از اين تحقيق بيان مولفه هايي است كه بتواند نواقص نظري حس‌مكان در فضاهاي مذهبي آرامگاهي را برطرف كند. مهم‌ترين فضاي معنوي ايران، بارگاه ملكوتي امام رضا(ع) است؛ لذا اين مجموعه به عنوان نمونه موردي براي سنجش و تدوين حس معنوي مكان، انتخاب شده است. روش انجام پژوهش به صورت تركيبي شامل روش هاي پيمايشي و همبستگي با رويه توصيفي تحليلي و مطالعات پايه برمبناي روش هاي ميداني و استفاده از روش دلفي سامان يافته است. پس از اجماع نخبگان در سه مرحله، پرسش‌نامه‌ شامل 62 سوال بين زائران حرم به صورت تصادفي، توزيع شد. از ميان62 مولفه‌ بررسي شده، علاوه بر مولفه هاي كالبدي، ادراكي و كاركردي، مولفه هايي مانند اثر مناسك زيارت‌، ويژگي هاي جمعي هنگام زيارت و زمينۀ معنوي فردي مولفه هاي اثرگذار بر افزايش حس معنوي است.