بررسي تطبيقي اصول تربيت انسان در تفاسير اطيب البيان و في ظلال القرآن

قرآن كريم با نظام تربيتي خاص خود و نگاه واقع‌بينانه‌اي كه به ساختار وجودي و رواني انسان و پديده‌هاي اجتماعي دارد، درصدد رساندن انسان به سعادت واقعي‌اش در سايه اين نظام تربيتي است. از اين‌رو مي توان در آيات شريفه قرآن نكات بسيار زيادي پيرامون اصول تربيت را مشاهده نمود. با بررسي آيات قرآن و با توجه به انديشه هاي دو مفسر بزرگ شيعه و اهل‌سنت معاصر طيب و سيد قطب در حوزه اصول تعليم و تربيت درمجموع به نه اصل كلي در تعليم و تربيت قرآني مي‌رسيم كه عبارت‌اند از: 1- اصل تعقل و تفكر، 2 -اصل تدريج و پيوستگي، 3 -اصل تكريم و حرمت‌گذاري، 4- اصل مساوات، 5- اصل اختيار، 6- اصل تناسب و اعتدال، 7- اصل هدفمندي، 8- اصل فطرت‌گرايي، 9 -اصل فعاليت. گرچه سيد عبدالحسين طيب و سيد قطب تقريباً در يك دوره مي زيستند؛ اما محدوده جغرافيايي، موقعيت سياسي، اجتماعي و دغدغه هاي فكري متفاوتي داشتند. سيد قطب، به‌عنوان يك دانشمند مبارز و روشنفكر مصري، قرآن را صرفاً يك كتاب عرفاني يا نظري نمي‌داند، بلكه آن را كتاب «حركت و پويش» مي‌شناسد و از‌همين‌رو در تفسير خويش به وجود انديشه هاي ارزشمندي در قرآن براي رسيدن به سعادت بشري، مشكلات عصر حاضر و اوضاع نابسامان كفار تأكيد دارد و مسلمانان را به تمسك به اين تنها طريق دعوت مي كند. طيب نيز رويكردي اجتماعي داشته و در تبيين اصول تربيتي، ديدگاه اهل بيت: را آن گونه كه در روايات شيعه آمده، بسيار موردتوجه قرار داده و سعي مي كند در تفسير آيات از اين ديدگاه تخطي نكند. ‌طيب به ميزان بسيار زيادي از روايات براي تفسير آيه و چه در تكميل مباحث مطرح‌شده در ذيل آيات استفاده نموده است كه در مقايسه با ميزان سيد قطب بسيار بيشتر است.