واكاوي رابطه بين فساد عيني و ادراكي با مؤلفه اعتماد اجتماعي تعميم‌يافته

رابطه بين فساد و اعتماد اجتماعي محل پرسش بسياري از پژوهشگران در سطح جهان بوده است. در پژوهش حاضر بر پايه ادبيات نظري، تأثير فساد عيني و ادراكي بر مؤلفه اعتماد اجتماعي تعميم‌يافته آزمون شده است. داده‌هاي مربوط به تعداد پرونده‌هاي «اختلاس، ارتشا و جعل» و «صدور چك‌هاي برگشتي» در استان‌هاي كشور، به‌عنوان نماينده متغير فساد عيني انتخاب شده است. همچنين براي دستيابي به داده‌هاي مستند ‌در مورد ادراك فساد (فساد ذهني) و اعتماد اجتماعي تعميم‌يافته از گويه‌هاي مختلف موج اول پيمايش ارزش‌ها و نگرش‌هاي ايرانيان استفاده شده است. رابطه بين اين متغيرها با استفاده از روش حداقل مربعات معمولي مورد بررسي قرار گرفته است. نتيجه آزمون نشان مي‌دهد كه رابطه منفي بين ادراك فساد و اعتماد اجتماعي تعميم‌يافته وجود دارد؛ به‌عبارت‌ديگر در استان‌هايي كه ادراك فساد بالاست، سطح اعتماد اجتماعي تعميم‌يافته پايين است. با توجه به آنكه نسبت بين اعتماد اجتماعي (به‌عنوان مهمترين مؤلفه سرمايه اجتماعي) و بهبود شاخص‌هاي كلان اقتصادي در پژوهش‌هاي متعددي اثبات شده است و همچنين براساس يافته‌هاي پژوهش حاضر، مي‌توان گفت كه ادراك فساد باعث كاهش سطح اعتماد اجتماعي مي‌شود؛ بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه مبارزه با فساد، هم در عالم عين و هم در عالم ذهن و به‌صورت توأمان بايد در دستور سياستگذاري كشور قرار گيرد. به‌عبارت‌ديگر تقويت سطح اعتماد اجتماعي در جامعه فقط زماني رخ مي‌دهد كه ادراك فساد كاهش يابد.