بررسي جايگاه راديو در آموزش و ارتقاي مهارت‌هاي ارتباطي حوزۀ خانواده

جامعۀ ايران هم‌اكنون در وضعيت بسيار حساس و بغرنج ناشي از شرايط گذار از دوران سنت به دوران مدرن قرار گرفته و ازجمله نهادهاي اجتماعي تحت تأثير اين شرايط، خانوادۀ ايراني است. سياست‌گذاران فرهنگي به‌منظور كاهش آسيب‌هاي اجتماعي حوزۀ خانواده، ناگزير از مداخله و ارائه آموزش‌هاي مرتبط هستند. با توجه به اينكه زنان، از مهم‌ترين مخاطبان برنامه‌هاي راديويي بوده و نقشي كليدي در تشكيل كانون محبت در خانواده دارند؛ برنامه‌هاي راديويي مي‌تواند محمل مناسبي براي ارائۀ اين‌گونه آموزش‌ها باشد. پژوهش پيش‌رو با استفاده از روش نظريۀ داده محور، داده‌هاي موردنياز براي واكاوي نقش راديو در ارتقاي مهارت‌هاي ارتباطي در خانواده را از طريق مصاحبه عميق با 17 زن متأهل ساكن تهران كه مخاطب برنامه‌هاي راديويي بودند، گردآوري كرد. تجزيه‌وتحليل داده‌ها نشان داد كه با توجه به آمادگي و استقبال و نياز شديد زنان به يادگيري مهارت‌هاي ارتباطي در خانواده، سهم قابل‌توجهي از برنامه‌هاي شنيده شده از راديو توسط زنان، به موضوعات خبري و سرگرمي‌هايي نظير مسابقات راديويي اختصاص داشته و برنامه‌هاي آموزشي در حيطه خانواده نظير فرزندپروري مبتني بر نيازها و اقتضائات روز، مهارت‌هاي ارتباطي و زناشويي و ...، بخش اندكي از برنامه‌هاي راديويي را كه مشاركت‌كنندگان در پژوهش، مخاطب آن بوده‌اند، شامل شده است. مدل مفهومي نيز نشان مي‌دهد كه قالب‌هاي نامناسب برنامه‌سازي، فقدان ارتباط دوسويه مؤثر بين برنامه‌سازان و مخاطبان، بي‌حوصلگي ناشي از مشكلات مالي، جذابيت برنامه‌هاي ماهواره‌اي و استفاده گسترده از شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، در زمره شرايط علّي، زمينه‌اي و مداخله‌گري قرار دارند كه بر «كاهش استفاده زنان از برنامه‌هاي آموزشي راديو» به‌عنوان مقوله اصلي اين پژوهش اثر داشته‌اند.