تبيين مؤلفه‌ها و پرسشنامۀ معاني سكونت و انتظام فضاهاي زندگي

سكونت انسان بيانگر برقراري ارتباطي معنادار با محيط مسكن است؛ ازاين‌رو، محيط‌هاي مسكوني به‌لحاظ ابعاد روان‌شناختي، از اهميت ويژه‌اي برخوردارند. آنچه دربارۀ سكونت انسان اهميت دارد، اين است كه سكونت انسان در سطوح مختلفي روي مي‌دهد، و در ارتباط با مراتبي از محيط اجتماعي پيرامون انسان معنادار است. مرور ادبيات دربارۀ معاني نشان مي‌دهد كه هم خصوصيات محيط مسكن و هم رويداد فعاليت‌ها در محيط زندگي انسان داراي معني هستند، و مطابق با چهارچوب نظري، پرسش از معاني سكونت و انتظام فضاي زندگي بايد در چهار سطح شامل سطح سكونت منطقه‌اي، سطح سكونت همسايگي، سطح سكونت مسكن و سطح فعاليت‌‌هاي سكونت مسكن صورت پذيرد. پژوهش در حوزۀ معاني مسكن، مسئله‌اي اكتشافي است كه نياز به بررسي در هر دو حوزۀ سكونت و انسان دارد؛ بنابراين روش تحقيق اين مقاله به‌صورت كيفي و بر پايۀ استدلال منطقي است. با ‌توجه به ماهيت »پرسشنامۀ معناي سكونت و انتظام فضاهاي زندگي « و چهارچوب نظري وابسته به آن، از »مدل ابزارـ غايت « استفاده گرديد، كه مدل مناسبي براي دستيابي به محتواي ذهني افراد است. مطابق با چهارچوب نظري، مقولاتي كه در اين پرسشنامه در نظر گرفته شد، پرسش از معاني خصوصيات انتظام فضايي محيط مسكن شامل »عناصر فضايي، فواصل فضايي و جهات فضايي « است، و در سوي ديگر پرسش از معاني فعاليت‌ها شامل عناصري همچون »نوع فعاليت، توالي زماني و فضايي فعاليت‌‌ها و زمانمندي و فضامندي فعاليت‌‌ها «ست، كه پايايي و روايي پرسش‌‌هاي ‌‌نيمه‌ساختاريافته »معاني سكونت و انتظام فضاهاي زندگي « در آزمون‌هاي آزمايشي كنترل گرديد. بخش ديگر از نتايج مقاله، به ارائۀ روند گردآوري، مصاحبه و تحليل داده هاي پرسشنامه اختصاص دارد. با توجه به هدف تحقيق، داده‌هاي حاصل از پرسشنامۀ تحقيق مي‌تواند در تحليل‌هاي بعدي ـ توصيف، تفسير، تشريح و در صورت نياز، در تحليل آماري و رياضي ـ به كار رود، و حتي هريك از چهار سطح از پرسشنامه نيز قابليت كاربرد جداگانه در تحقيقات مختلف را دارد.