جستاري در ريشه‌هاي پيدايش تالار در معماري عصر صفوي

يكي از ابداعات فضايي چشمگير در معماري عصر صفوي، تالارهايي است كه هرچند بازماندگان امروزي‌شان اندك است و در پاره‌اي موارد نظير تالار عالي‌قاپو با يك فاصلۀ زماني به اين بناها الحاق شده‌، برازندگي و زيبايي تركيب اين عنصر با اين عمارات‌ها چنان است كه امروزه تصور اين بناها بدون تالارهايشان، تقريباً امكان‌ناپذير است. اين موضوع به‌خودي خود پرسش‌هايي را دربارۀ ريشۀ اين تالارها، نحوۀ ظهورشان در معماري اين دوره و سير تحول آن‌ها پيش مي‌كشد؛ پرسش‌هايي كه هرچند پاسخ‌هاي گوناگوني براي آن‌ها تدارك شده، به‌عقيدۀ اغلب صاحب‌نظران هنوز هيچ‌يك از پاسخ‌ها به حد كافي قانع‌كننده به نظر نمي‌رسد. بررسي حاضر ظهور اين پديده را در ارتباط با گونه‌اي از ساختارهاي معماري ايراني كه تاكنون كمتر بدان پرداخته شده، يعني سازه‌هاي چادري و ساختارهاي موقت به‌كاررفته در باغ‌ها، ريشه‌يابي مي‌كند. اين پژوهش به روش تفسيري تاريخي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و تحليل داده‌هاي متني و تصويري (نگاره‌ها) انجام مي‌گيرد. اين تحقيق نشان مي‌دهد كه تالارها را بايد حاصل تحولي گسترده‌تر در روند تكامل سايبان‌هاي موقت كوشك‌مانند به شمار آورد؛ تحولي كه در پي آن سايبان با ابعادي به‌مراتب گسترده‌تر‌، با ستون‌هاي بيشتر و به نيت استقرار دائم ساخته مي‌شود.