تفاوت‌هاي معنايي «عصيان، طغيان و بغي» در قرآن كريم و كيفيت انعكاس آن در انواع ترجمه‌هاي قرآن

يكي از مهم‌ترين چالش‌ها در مواجهه با قرآن، درك تفاوت‌هاي معنايي واژگان قريب‌المعني است. اين چالش به هنگام ترجمه، بيشتر جلوه‌گر مي‌شود؛ زيرا قرآن براي گزينش هر واژه و چشم‌پوشي از مترادفات آن، حكمتي را در نظر داشته كه بي‌توجهي به آن باعث ناتواني ترجمه در انعكاس معناي مراد الهي به زبان مقصد مي‌شود. اين پژوهش مي‌كوشد نخست تفاوت‌هاي معنايي سه واژه »عصيان، طغيان و بغي « را در قرآن كريم از رهگذر تحليل داده‌هاي مربوط به اين واژگان در منابع لغوي و سنت تفسيري و تأكيد بر دلالت‌هاي معناشناختي و رهيافتهاي سياقي، مطالعه و آنگاه ميزان موفقيت برخي مترجمان فارسي‌ قرآن را در انعكاس موفق اين تفاوت‌ها، ارزيابي كند. يافته‌ها حاكي از آن است كه عصيان به معناي مطلق سهل‌انگاري در فرمان مولا و بي‌اعتنايي به آن است؛ و طغيان، زياده‌روي و تجاوز از حد در عصيان؛ و بغي، به معناي مطلق طلب تجاوز و تعدي است؛ چه اين طلب در حد اراده باشد، يا به فعليت برسد. با اين تفاوت كه در بغي، جنبه عمومي و مدني عصيان مد نظر است. در مقام ترجمه نيز اين تفاوت‌ها در ترجمه‌هاي تفسيري بهتر و گوياتر منعكس شده است.