مفهوم‌شناسي و تاريخچه آثار ملي در حقوق ايران

Conceptualization and History of National Monuments in Iranian Law

زمينه و هدف: اصطلاح اثر ملي عنواني آشنا براي شهروندان امروز است. با اين حال، اين اصطلاح چندان قديمي نيست و قدمت وضع آن توسط قانونگذار ايراني به بيش از نه دهه نمي­رسد. نخستين­ بار اين اصطلاح در آثار و تأليفات روشنفكران دوره قاجاريه عنوان شد و بحث از حفظ و حراست از ابنيه و وسايل تاريخي مطرح شد؛ پس از روي كار آمدن حكومت پهلوي در سال 1309 با تصويب قانوني خاص به نظام حقوقي كشور وارد شد. مواد و روش‌ها: روش تحقيق در اين نوشتار، توصيفي-تحليلي است. ملاحظات اخلاقي: ملاحظات اخلاقي مربوط به نگارش متون و نيز ارجاع‌دهي به منابع رعايت گرديد. يافته‌ها: در قوانين و مقررات مربوط به آثار ملي، نمي­توان تعريف جامع و مانعي را در اين خصوص ملاحظه كرد. همچنين اين مفهوم با مفاهيم مشابه‌اي مانند اموال فرهنگي، اموال تاريخي، اموال هنري، اشياء عتيقه، نفايس ملي، دفينه و آثار ملي طبيعي هم‌پوشاني دارد. نتيجه‌گيري: مطابق با نظم حقوقي كنوني در زمينه آثار ملي براي وصف اثر فرهنگي ـ تاريخي، مي­بايست يك­صد سال از تاريخ ساخت يا از عمر آن اثر سپري شده باشد تا در زمره آثار ملي قرار گيرد.

Background and Aim: The term “National Monuments” is a familiar title for today’s citizens. However, this term is not as old as nine decades. The first time, this term has been mentioned in the books of intellectual authors in the Qajar era. After the establishment of Pahlavi, special legal rules have been passed in 1930. Materials and Methods: For present study, the analytical-descriptive approach has been chosen. Ethical Considerations: All ethical considerations as well as authenticity of the texts have been observed. Findings: In laws and regulations related to national monuments, we cannot consider a comprehensive definition in this regard. Similar concepts such as cultural possessions, historical property, artistic property, antique treasures, national treasures, and natural monuments overlap with this concept. Conclusion: According to the current legal order in the field of national monuments, spending one hundred years is necessary for the description of the cultural - historical monuments.