اثرات متقابل مواد آلي، كرم خاكي و فشردگي بر توزيع اندازه منافذ و ضرايب رطوبتي دو خاك ريزبافت و درشت بافت

Interaction Effects of Organic Matters, Earthworm and Compaction on Pore Size Distribution and Moisture Coefficients of Two Fine and Coarse-textured Soils

هدف اين پژوهش مقايسه اثرات متقابل كرم خاكيeisenia fetidaو مواد آلي بر برخي خصوصيات هيدروليكي دو خاك ريز و درشت بافت در دو سطح فشردگي بود. آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي در 24 تيمار و سه تكرار در شرايط اتاق رشد و به مدت شش ماه اجرا شد. فاكتورها عبارت از دو كلاس بافت خاك (لوم رسي و لوم شني)، سه سطح ماده آلي (صفر، كاه و كلش گندم و كود گاوي هر دو به مقدار g kg1 20)، دو سطح فشردگي (1.3و g cm3 1.45)، با و بدون حضور كرم خاكي بودند. نتايج نشان داد هر دو نوع ماده آلي مصرفي به طور متوسط باعث افزايش مقدار رطوبت هاي ظرفيت مزرعه اي (%4.1)، نقطه پژمردگي دائم (%2.4) و قابل استفاده (%8.78) و نيز حجم منافذ متوسط+ريز (%4.3) و كاهش حجم منافذ درشت (%11.75) در هر دو بافت خاك گرديد. بيشترين مقدار آب قابل استفاده در تيمار كاه و كلش و خاك لوم رسي مشاهده شد. فشردگي خاك به طور متوسط باعث كاهش حجم منافذ درشت (%29.5) و مقدار رطوبت اشباع (%11.6) و افزايش حجم منافذ متوسط+ريز (%12) گرديد، در حالي كه در حضور كرم خاكي، ميانگين حجم منافذ درشت (%17) و مقدار رطوبت اشباع (%8.1) خاك افزايش و حجم منافذ متوسط + ريز (%5) آن كاهش يافت. نتايج اين پژوهش بيان گر آن است كه تلقيح خاك با كرم خاكي مي تواند موجب ارتقاي كيفيت هيدروليكي خاك هاي ريز و درشت بافت با كمينه افزودن مواد آلي در شرايط فشردگي گردد.

The aim of this research was comparison of the interactions of Eisenia fetida earthworm and organic matters on some hydraulic properties of two fine and coarse-textured soils under two compaction levels. A factorial experiment was conducted as the completely randomized design with 24 treatments and three replications under growth room conditions during six months. The factors were two soil textural classes (sandy loam and clay loam), three organic matter levels (0, 20 g kg-1 of both wheat straw and cow manure), and two compaction levels (1.3 and 1.45 g cm-3) with or without earthworm. The results showed that the both used organic matters averagely increased the soil field capacity (4.1%), permanent wilting point (2.4%) and available (8.78%) moistures values, meso+micro-pores volume (4.3%), while decreased the macropores volume (11.75%) in the both textural classes. Also, the highest available water content was observed in straw and clay loam soil treatments. Soil compaction decreased the soil saturated moisture value (11.6%) and macropores volume (29.5%) and increased meso+micro-pores volume (12%), while earthworm increased the mean of saturated moisture value (8.1%) and macropores volume (17%) and decreased meso+micro-pores volume (5%), averagely. The results of this study indicate that inoculating soil with earthworm can improve hydraulic quality of fine and coarse-textured soils under compaction condition even with using minimum organic matter.