اثر سطوح كود نيتروژن و تراكم بوته بر كميت و كيفيت بذور گندم

Effect of nitrogen fertilizer levels and plant density on seeds quantity and quality of wheat

به‌منظور بررسي تأثير سطوح مختلف كود نيتروژن و تراكم بوته بر عملكرد و اجزا عملكرد گندم آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه بوعلي سينا در سال زراعي 91-1390 انجام گرفت. فاكتورهاي آزمايشي شامل سطوح كودي (40، 80، 120 و 160 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) و تراكم-هاي بوته (150، 300 و 450 در متر مربع) بودند. بر اساس تجزيه داده‌ها، اثر كود و تراكم بر كليه صفات به‌جز شاخص برداشت معني‌دار شد. مقايسه ميانگين تيمارها نشان داد كه با افزايش كود نيتروژن ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص كلروفيل و درصد پروتئين افزايش يافتتند، اما با افزايش تراكم بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، شاخص كلروفيل و درصد پروتئين كاهش يافتند. صفاتي همانند تعداد سنبله در متر مربع، عملكرد دانه و عملكرد پروتئين به‌‌طور معني‌داري تحت‌تأثير اثر متقابل كود در تراكم قرار گرفتند. بيشترين عملكرد دانه و عملكرد پروتئين (به‌ترتيب 500 و 50/68 گرم در متر مربع) در تيمار 160 كيلوگرم كود نيتروژن تراكم در 300 بوته در متر مربع به دست آمد. با توجه به نتايج پژوهش حاضر، به‌نظر مي‌رسد تراكم 300 بوته در مترمربع و مصرف 120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار براي دستيابي به بيشترين عملكرد دانه و عملكرد پروتئين گندم مناسب است.

In order to evaluate the effect of nitrogen fertilizer and plant density on wheat yield and yield component an experiment was done as factorial bases on randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, University of Bu-Ali Sina, during 2011-12 growing season. Experimental factors were: fertilizer levels (0, 40, 80, 120 and 160 kg N ha-1) and plant density (150, 300 and 450 plant m2). According to the data analysis, effect of nitrogen and plant density on all traits except harvest index were significant. Means comparison showed by increasing at N fertilizer; plant height, grain number per spike, 1000-seeds weight, biological yield, chlorophyll index and protein percentage were increased. But, by increasing at plant density; grain number per spike, 1000-seeds weight, chlorophyll index and protein percentage were decreased. The traits such as spike number per m2, grain yield and protein yield were affected by fertilizer × density interaction, significantly. The highest grain yield and protein yield (500 and 68.50 g m-2, respectively) were achieved at 160 kg N fertilizer × 300 plant per m2 treatment. So, pay attention to the results of present research, it seems that density of 300 plants with consumption of 120 kg N ha-1 is suitable for producing maximum grain and protein yields of wheat.